مدل‌های ذهنی مدیران در فرآیند مدیریت ریسک منابع انسانی جهت ارتقای عملکرد سازمانی با استفاده از تکنیک استخراج استعاره‌ای زالتمن Journal Article

Writer: شاکری، المیرا ؛ خاشعی، وحید ؛ تقوی فرد، محمدتقی ؛

مدیریت بهره وری تابستان 1400 - شماره 57 ، A+ (Azad University/ISC (‎27 page(s) - From 24 to 50 )

Keywords: عملکرد سازمانی نقشه شناختی مدل ذهنی مدیریت ریسک منابع انسانی تکنیک استخراج استعاره‌ای زالتمن (زیمت) Zaltman Metaphorical Extraction Technique (ZMET). Cognitive Map Human Resource Risk Management mental model organizational performance ریسک مدیران سازه مدل استراتژی پژوهش مصاحبه

fa en

Abstract:

در سال‌های اخیر بسیاری از پژوهشگران جنبه‌های شناختی و ساختارهای ذهنی مدیران را در بررسی فرآیندهای استدلال، ادراک و تصمیم‌گیری مدنظر قرار داده‌اند. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی مدل‌های ذهنی مدیران در فرایند مدیریت ریسک منابع انسانی جهت ارتقای عملکرد سازمانی است. در این پژوهش کیفی، داده‌ها از طریق مصاحبه‌های عمیق و نیمه ساختاریافته با کمک تکنیک استخراج استعاره‌ای زالتمن، با 21 مدیر شرکت‌های دانش‌بنیان استان آذربایجان شرقی (13 مدیر ریسک‌پذیر و 8 مدیر ریسک گریز) گردآوری شد. روش تحلیل یافته‌ها طبق دستورالعمل این تکنیک، بر اساس رویکرد پدیدارشناسی است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد مدل‌های ذهنی مدیران ریسک‌پذیر و ریسک گریز به لحاظ سازه‌های موجود، شباهت‌هایی دارند. این شباهت در سازه‌ها می‌تواند نتیجه مسائل مشترکی باشد که مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان با آنها مواجه هستند. اما مدل‌های ذهنی مدیران به لحاظ روابط بین سازه‌ها با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند، به‌طوری‌که مدیران ریسک‌پذیر در مواجهه با ریسک، بیشتر استراتژی‌های کاهش و نگهداشت را انتخاب می‌کنند و مدیران ریسک‌گریز بیشتر استراتژی اجتناب را به کار می‌برند. بعلاوه از دست دادن کارکنان کلیدی به‌عنوان مهم‌ترین ریسک منابع انسانی در شرکت‌های دانش‌بنیان مشخص شد.

Research on perception, reasoning and decision-making processes has recently focused on managers’ cognitive and mental structures. The present qualitative study, hence, set out to examine managers' mental models in the process of human resource risk management and the role they play in improving organizational performance. The research data were collected through in-depth and semi-structured interviews with a sample of 21 managers at knowledge-based companies that were run based on Zaltman Metaphorical Extraction Technique (ZMET) and were subsequently analyzed through Phenomenology approach. The results indicated some similarity in structural features of participating managers’risk-taking and risk-avoiding mental models which can be attributed to the common problems they need to tackle at work. However, significant differences were also observed in terms of inter-relationships in their mental model structures; unlike the risk-avoiding managers who would evade risks, risk-taking managers were found to more frequently employ risk reduction and retention strategies. Moreover, the risk of losing key employees was identified as the most important human resource risk in those knowledge-based companies.

Machine summary:

Enactment Theory )26( در اين استان فعال هستند (کارگروه ارزيابي و تشخيص صلاحيت شرکت ها و مؤسسات دانش بنيان ، ١٣٩٨)؛ بنابراين تلاش براي ايجاد بسترهاي مناسب دستيابي به توسعه اقتصادي پايدار و رشد صنايع دانش بنيان در استان ضرورت دارد، لذا با توجه به تأثير مديريت ريسک در ارتقاي عملکرد سازماني در محيط هايي با عدم قطعيت ، پيچيدگي و فشار رقابتي بالا (ماليک و همکاران ، ٢٠١٩؛ کاشف شاد و همکاران ، ٢٠١٩؛ فلوريو١، ٢٠١٧)، در پژوهش حاضر مديريت ريسک منابع انساني از منظر مدل هاي ذهني مديران شرکت هاي دانش بنيان استان آذربايجان شرقي جهت ارتقاي عملکرد سازماني بررسي مي شود. نقشه اجماعي مديران در فرآيند مديريت ريسک منابع انساني چگونه است ؟ بر اساس مباني نظري و پيشينه پژوهش ، مدل مفهومي پژوهش به صورت زير پيشنهاد مي شود: برآورد احتمال ريسک پذير مدل ذهني انتخاب استراتژي وقوع ريسک مديران مديريت ريسک ريسک گريز منابع انساني برآورد پيامدهاي ريسک شکل ٢: مدل مفهومي پژوهش Figure 2: Conceptual model for research ابزار و روش پژوهش حاضر مبتني بر پارادايم تفسيري بوده ، به لحاظ رويکرد استقرائي و به لحاظ جهت گيري کاربردي است و در زيرمجموعه پژوهش هاي کيفي پديدارشناسي قرار مي گيرد. (به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ٣: نقشه اجماعي مديران ريسک پذير Figure 3: Consensus map of risk taking managers )40( با توجه به اينکه تعداد مديران ريسک گريز شرکت کننده در اين پژوهش ٨ نفر بودند، سازه و رابطه اي که به ترتيب سه و دو بار و يا بيشتر توسط شرکت کنندگان ذکر شده بود، وارد نقشه اجماعي شد.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: