Abstract:
ایستادگی با سلامت روانی و رواندرستی رابطۀ مستقیم دارد و بهعنوان یک منبع مقاومت درونی، تأثیرات منفی تنیدگی را کم می کند و از بروز اختلال های جسمانی و روانی پیش گیری بهعمل می آورد. رواندرستی با سلامت بهتر، افزایش رضایت شغلی و کاهش غیبت از کار بهطور مستقیم رابطه دارد. هدف از پژوهش حاضر، ارتقاء ایستادگی و رواندرستی در رانندگان اتوبوس شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران بود. روش پژوهش از نوع شبهآزمایشی با طرح پیش آزمون- پسآزمون تکگروهی بود. بهمنظور انجام پژوهش، تعداد 204 نفر از رانندگان شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران که برای شرکت در یک دورۀ آموزشی مداخلات روانی- اجتماعی رانندگان توسط این شرکت معرفی شده بودند، ابتدا به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و سپس بهصورت تصادفی در ده گروه تقسیم شدند و آموزش های مدیریت خشم، رانندگی انتقام جویانه، ارتباط مؤثر و مدیریت تنیدگی را دریافت کردند. ابزار بهکار برده شده شامل سیاهه سلامت روان MHI-28 و مقیاس ایستادگی بود. برای جمع آوری داده ها از شرکت کنندگان خواسته شد در دو مرحله پیش و پسآزمون به ابزارهای پژوهش پاسخ دهند. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری با طرح اندازه گیریهای مکرر و آزمون t همبسته تحلیل شدند. نتایج حاصل از داده های مقیاس سلامت روان (با دو خردهمقیاس) نشان داد، میانگین های دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری دارند (6/22 =, F 0/003 p). این یافته حاکی از اثربخش بودن دورۀ آموزشی مداخلات روانی- اجتماعی رانندگان دارد که میزان اثربخشی این دوره بر مولفۀ درماندگی روانشناختی بیشتر از مؤلفه رواندرستی بوده است. بهعبارتی دیگر، دوره آموزشی مذکور توانسته است بیشتر موجب کاهش درماندگی روانشناختی شود تا این که بتواند موجب ارتقاء رواندرستی گردد. دیگر یافته حاصل از آزمون t مربوط به سیاهه ایستادگی، نشان داد میانگین مراحل پیش آزمون و پسآزمون تفاوت معناداری از هم ندارند (1/48- = , t 0/005 p). بهعبارتی دیگر، دورۀ آموزشی مداخلات روانی- اجتماعی رانندگان نتوانسته است بر ارتقاء مؤلفه ایستادگی تأثیر داشته باشد.
There are a direct correlation among psychological hardiness, mental health and psychological well-being. It is an internal resistance source that reduce the negative stresses and prevent outbreak of Physical and mental disorders. Also, psychological well-being is associated directly with better health, the increase of job satisfaction and the decrease of absence from work. The aim of this study was to promote psychological hardiness and psychological well-being of bus drivers in the city of Tehran. The research method was quasi-experimental with pretest-posttest control group design. In order to carry out this research, 204 bus drivers of the buses company in Tehran who were introduced by this company to participate in a training course, were selected according to the convenience sampling procedure, and were then randomly assigned to ten groups who received the trainings of anger and driving management, effective communication, and stress management. The instruments were Mental Health Inventory- 28 and Hardiness Inventory. In order to collect the data, the participants were asked to answer the questionnaires during pre and post-test stages. The data were analysed by multivariate analysis of variance with repeated measures design and dependent t-test. The results of two subscales of mental health showed significant differences between the means of pretest and posttest scores (P0.005, t= -1.48). In other words, the training course could not be effective on the promotion of psychological hardiness.