Abstract:
این مقاله استدلال میکند که اهمیت راهبردی منابع نفتی در سطح جهانی و داخلی کاهش یافته است و بهاینترتیب نفت دیگر کالایی بهاندازه گذشته مهم نیست. افزایش مقاومت اقتصاد ملی و جهانی نسبت به تغییرات عرضه نفت ایران از نشانههای این تحول است. تحولی دیگر افزایش خطر کاهش غیرمنتظره تقاضای نفت است، خطری که سایه آن همواره در سالهای اخیر بالاسر این صنعت احساس شده است. درواقع نگرانی از امنیت عرضه در دهههای اخیر کمرنگ و نگرانی از امنیت تقاضا برجسته شده است. مفهوم اوج نفت نیز در این راستا بررسی و نظریه تازهای درباره آن پیشنهاد شده است، نظریهای برای یک تغییر پارادایم درباره این مفهوم و عطف توجه از ایده اوج عرضه به ایده اوج تقاضا. در نتیجه این تحولات تا حدود زیادی اهرم نفت بهمثابه ابزار اعمال اراده سیاسی را از دست عرضهکنندگان خارج و به دست مصرفکنندگان سپرده است همچنین امنیت بلندمدت اقتصادی تولیدکنندگان و آینده بازار نفت ایشان را به چالش کشیده است. اما از سویی دیگر کشورهای داری منابع نفت ارزان را در مزیت رقابتی قرار داده است. این مقاله پیشنهادهایی برای این وضعیت تازه دارد.
Machine summary:
تغييراهميت راهبردي منابع نفتي وپيامدهاي آن ازنظرسياست گذاري محسن شالباف ١ چکيده : اين مقاله استدلال ميکند که اهميت راهبردي منابع نفتي در سطح جهاني و داخلي کاهش يافته است و به اين ترتيب نفت ديگر کالايي به اندازه گذشته مهم نيست .
الف - اهميت سياسي و اقتصادي نفت در جهان درگذر زمان : ظرف دهه هاي گذشته بخش زيادي از رشد اقتصاد جهاني در بخش خدمات تجربه شده که نسبت به صنايع انرژي بر انرژي کمتري مصرف ميکنند.
٥٠ سال پس از تخمين اوليه سازمان بررسي هاي زمين شناسي آمريکا و بعد از ميلياردها بشکه مصرف نفت اين سازمان در گزارشي جديد تخمين خود از ميزان ذخاير نفت اثبات شده را ٣ برابر کرد١١ تا رفته رفته اهميت ايده اوج عرضه نفت رنگ ببازد.
ايران با ذخاير اثبات شده و نرخ توليد فعلي براي ده ها سال نفت دارد و اين در حالي است که در بخش عمده اراضي کشور فعاليت اکتشافي انجام نشده است .
ضمن اينکه بايد از اين فرصت استفاده کرد لازم است نواحي پر ريسک ايران که هنوز کار اکتشافي در آن ها انجام نشده است به صورت قرارداد امتيازي يا مشارکت در توليد واگذار شود تا بتوان با کمترين ريسک منابع جديدي براي عرضه به بازار آماده کرد.
اتکا اقتصاد ايران به نفت کاهش يافته است اما با توجه به بازار غير پايدار نفت هر اندازه که اين وابستگي کمتر شود از نظر امنيت اقتصادي به سود کشور است .