Abstract:
بیان مسئله: در رصد سفالینههای پیشاتاریخی تل باکون، پژوهش گران همواره بر مطالعات نظری این هنر بومی تمرکز داشتهاند، لیک جنبه کاربردی و کارآفرینانه آن غالبا مورد غفلت واقع شده است. از مهمترین کانونهای سفال گری ایران، منطقه باکون و تل (تپه) معروف آن میباشد. ارزشهای هنری و زیباشناختی سفالهای تل باکون، یکی از وجوه بالقوه و ظرفیت قابل توجه این آثار در کاربردی کردن این ارزشها و بهرهگیری از آنها در نقش پردازی هنرها و حرفههای امروزی هم چون طراحی پارچه است. از این رهگذر طرحها و نقشهای سفال تل باکون به واسطه قابلیتهای دیداری برجسته و نهفته در خود، برای حضور و بازطراحی مجدد بر زمینه پارچه که خود یکی از دیرینهترین هنرهای بومی و سنتی است، انتخاب گردیده است. بر این مبنا پرسش اصلی پژوهش این است که انواع نقوش ترسیمی بر بدنه سفالهای تل باکون کدام است و چگونه میتوان از آنها در طراحی پارچه استفاده کرد؟
هدف:آشنایی بیش تر با نقوش سفال و بررسی تخصصی این نقوش در زمینههای کاربردی دیگر، هدف اصلی این پژوهش است.
روش پژوهش:این تحقیق از نوع پژوهشهای کیفی و کاربردی است و روش تحقیق توصیفی -تحلیلی است. شیوه گردآوری دادهها نیز از نوع کتابخانهای است.
یافته ها:برخی از یافتههای تحقیق عبارت است از: نقوش سفال تل باکون تماما دارای فرم انتزاع و خلاصه شده به کمینهترین شکل ممکن است که به دو صورت اشکال عادی و غیرعادی (اغراق آمیز) دیده میشوند. هم چنین این نقوش به چهار طبقه گیاهی، جانوری شامل حیوانات، پرندگان، خزندگان، حشرات و ماکیان (ماهی)، انسانی و اشکال هندسی، تقسیم بندی میگردند. چه این که هنرمند سفال گر، دست ساخته خویش را علاوه بر نقوش کمینه، با دو الی سه رنگ محدود (اخرایی، سیاه و قهوه ای)، آراسته نموده است.
Problem definition
In observing the prehistoric pottery of Tal Bakun, researchers have always focused on the theoretical studies of this indigenous art. However, its practical and entrepreneurial aspects have often been neglected. One of the most important centers of pottery in Iran is Bakun region and its famous Tal (hill). The artistic and aesthetic values of Tal Bakun pottery, are one of the potential aspects and remarkable capacities of these artworks in applying such values and using them in the design of contemporary arts and professions like fabric design. In this regard, the designs and motifs of Tal Bakun pottery have been selected for the presence and redesign on the fabric, which is one of the oldest indigenous and traditional arts, due to their outstanding and hidden visual capabilities. Accordingly, the main question of the research is what are the types of motifs on the body of Tal Bakun pottery and how can they be used in designing fabric?
Objective
The main purpose of this research is to get more acquainted with pottery motifs and to study these patterns in other applied fields.
Research method
The present research is a qualitative and applied one and has been conducted based on a descriptive-analytical method. The data has been collected using library resources.
Results
Some of the research findings are including the Tal Bakun pottery motifs all having abstract and summarized forms in the minimal possible form, which are seen as normal and abnormal (exaggerated) shapes. These motifs are also divided into four categories, including the plant, animals such as birds, reptiles, insects and poultry (fish) , humans and geometric shapes. The potter artist has decorated his handicrafts with two or three limited colors (ocher, black and brown) in addition to the minimal motifs.
Machine summary:
تحلیل دیداری(بصری) نقوش آثار سفالی تَل باکون و استفاده از آنها در طراحی پارچه چکیده بیان مسئله: در رصد سفالینههای پیشاتاریخی تلباکون، پژوهشگران همواره بر مطالعات نظری این هنر بومی تمرکز داشتهاند، اما جنبه کاربردی و کارآفرینانه آن غالباً مورد غفلت واقع شدهاست.
ارزشهای هنری و زیباشناختی سفالهای تلباکون، یکی از وجوه بالقوه و ظرفیت قابل توجه این آثار در کاربردی کردن این ارزشها و بهرهگیری از آنها در نقشپردازی هنرها و حرفههای امروزی همچون طراحی پارچه است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) ارزشهای صوری و دیداری نقوش سفالینههای تل باکون سفالینههای منقوش ایرانی بهدلیل عناصر و مؤلفههای گوناگون در ساخت و تزئین، از زوایای متعددی قابل بررسی و مطالعه هستند و این موضوع بیانکننده بخشی از فرهنگ تصویری و سنت هنری سرزمین ایران است.
نقوش طبقهبندی شده در سفال تلباکون( علیزاده،13۸۳، 331-319) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} هنر طراحی و بافندگی پارچه طراحی پارچه، فرآیند ایجاد نقش با استفاده از فنون متنوع بر روی پارچه است که در تمدنهای اولیه و همزمان با تولید منسوجات و بهطورخاص قالی و پارچه، ظهور یافت و رفتهرفته رو به تکامل نهاد.
بهکارگیری نقشمایههای سفال تلباکون در طراحی پارچه ظرفیت بالای نقوش سفالهای تلباکون در تنوع عناصر دیداری و همچنین سادگی بهعنوان یکی از مهمترین ویژگیهای تجسمی و زیباشناختی این آثار، باعث شد که در طراحی پارچه بر مبنای خلاقیت و نوآوری در کیفیت دیداری، ساختار و چینش، همنشینی، وحدت و ترکیببندی نقشمایهها و رنگها درآفرینش الگوها و نمونههای جدید، نمونههایی از پارچهها طراحی و عرضه گردد که در طراحی آنها از سنتهای تصویریِ سنتی و بومی سفال تل باکون با خوانشی جدید و نو استفاده گشتهاست.