بازشناخت دیوارنگاره‌های لایه چینی کاخ‌های صفوی اصفهان و بازآفرینی آن برای کاربردهای جدیدتر Journal Article

بیان مسئله: لایه چینی گونه ای از هنر دیوارنگاری است که در برخی از آثار معماری دوره صفوی نمونه هایی از آن دیده شده است. این نمونه ها در کاخ های اصفهان از قبیل عالی قاپو، چهل ستون و هشت بهشت هم اکنون هم وجود دارند. مقاله حاضر، ضمن بازشناخت این هنر، روش های اجرایی و کاربردها، در پی کارآزمایی آن در عرصه های تزیینی و کاربردی جدید است. بدین منظور به سوال چرایی کاربرد این هنر در عرصه های جدیدتر و چگونگی انجام برخی از نمونه های آن پاسخ داده می شود. هدف:بازآفرینی هنرهای کهن ایرانی به ویژه لایه چینی در عرصه های نو به منظور گسترش دامنه تولیدات هنرهای دستی ایران، از اهداف این پژوهش است.روش پژوهش: پژوهش حاضر که به صورت کیفی ارایه شده به شیوه توصیف تحلیل با تکیه بر مطالعات میدانی چون عکس برداری، مصاحبه حضوری و منابع کتابخانه ای یافته های خود را بیان کرده است. یافته ها: لایه چینی که در گذشته در کنار تزیینات دیگر از جمله کشته بری، آیینه کاری، نقاشی و گچ بری در دیوارنگاری کاربرد داشته در حال حاضر در عرصه ای جدید چون دکوراسیون داخلی و تابلوهای تزیینی به کار گرفته شده است. این روش اجرایی به منظور بازآفرینی و استمرار فرهنگ بصری ایرانی با در نظرگیری شان نقوش و کاربرد آن ها در جایگاه خود در عرصه های تازه تر ادامه یافته است. کاربرد جدیدتر آن که به وسیله نگارندگان نمونه سازی شده؛ ساخت بسته ها و جعبه های تزیینی نفیس و مانند آن است.

Problem definition Layering is a kind of mural art whih became very popular in Iran from the Safavid period onwards. The remains of layering art during the Safavid period can be seen in the palaces of Isfahan such as Aliaghapoo, Chehel sotoon and Hasht Behesht. Investigating this art field and its executive methods and new applications, the present article seeks to examine it in new fields of decoration and application. To this aim, while addressing the nature of layering art and its techniques, questions such as how and why this kind of art is used in new fields are also answered. Objective Since the present research is an applied one, its purpose is to recreate the ancient Iranian arts, especially the layering art in new fields in order to expand the range of Iranian handicraft products. Research method The present study has been presented qualitatively in an analytical-descriptive manner relying on field studies such as photography, in-person interviews and library resources. Results Layering has been used in wall painting along with other decorations such as carving, mirror work, painting and plastering. This method has been regenerated for several decades and developed in new applications. Among the new applications of this method, one can refer to the fabrication of decorative frames, and newer applications which have been presented by the authors are including the fabrication of exquisite hard decorative packages and boxes and the like.

بازشناخت دیوارنگاره‌های لايه‌چيني کاخ‌های صفوی اصفهان و بازآفرینی آن براي كاربردهاي جديدتر چکیده بیان مسئله: لایه‌چینی گونه‌ای از هنر دیوارنگاری است که در برخی از آثار معماری دوره صفوی نمونه‌هایی از آن دیده شده است. «پاکباز» هم درباره نقاشی‌دیواری یا دیوارنگاره۱ چنین نوشته است «از دیوارنگاره یا نقاشی‌دیواری برای تزیین دیوار استفاده می‌شود که می‌توان آن را به دو نحو اجرا کرد: نخست اینکه نقاشی بی‌واسطه برروی سطح دیوار انجام شود (مانند فرسکو)، دوم اینکه، نقاشی روی تخته یا بوم به‌صورت دائم بر روی دیوار نصب شود» (پاکباز، 1379، 92). این نقش‌برجسته (که قرمز رنگ بوده) زمینه‌ای برای قرارگیری ورقه‌های فلزی (عموماً در ایران ورق طلا) بوده و باعث می‌شده که ویژگی‌های بصری این ورقه‌های فلزی برای اهداف ویژه تغییر کند به گفته وی لایه‌چینی در دوره‌های تاریخی قبل از دودمان صفوی در فن طلاکاری و تزیینات وابسته به‌ معماری کاربرد داشته اما در مجموع در دوره صفوی از آن استفاده بیشتری شده است. بررسی دیوارنگاره‌های تمپرای مکتب اصفهان و مطالعات لایه‌نگاری نشان می‌دهد که لایه‌چینی همیشه قبل از اجرای رنگ‌آمیزی انجام می‌شده و دلیل این تقدم جلوگیری از ایجاد لکه در لایه رنگ نقاشی در اثر نفوذ روغن چسباننده ورق‌طلا و هم‌چنین امکان تصحیح بخش‌های اضافی ورق‌طلا یا روغن چکه کرده بر‌سطح کار، با توجه به‌ قدرت پوشانندگی رنگ‌ها در شیوة تمپرا است (اصلانی، ۱۳۸۶، ۳۳۲).