Abstract:
نگارندگان چهار راهکار برای مقابله با چالشهایی که در مسیر فهم صحیح قرآن پیش میآید، ارائه میکنند: اختلاف نکردن در قرآن، نسبت ندادن دروغ به خداوند متعال به گونههای مختلف مانند تحریف لفظی و معنایی و تفسیر به رأی و تأویل ناروای آن و قول بلا علم در بارۀ آن، تمسّک توأمان به ثقلین (قرآن و عترت) و رجوع به عترت پیامبر برای تفسیر و تأویل قرآن. در پایان گونه شناسی انسانها در برابر قرآن آمده است.
Machine summary:
ک. طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج 2 ص 93، طبرسی، همان، ص 481 و 482، زمخشری، الكشاف، ج 1 ص 329 و330، کاشانی، زبدة التفاسیر، ج 1 ص 287، عاملی، الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ج 1، ص 158، مغنیه، الکاشف ج 1 ص 269) به هر روی طبق صریح آیه، یکی از وظایف ما در برابر قرآن کریم عدم اختلاف در آن است.
بدین سان میبینی که بسیاری از اهل بدعت و مذاهب باطل قرآن را با تأویل آیات آن بر طبق آراء و هواهای نفسانی خود تحریف کردهاند» (خویی، البیان، ص 197) این گونه تحریف معنایی مورد نهی متون دینی است.
ایشان این حدیث را برای نمونه مطرح کردهاند که در نامه امام محمد باقر به سعدالخیر در معرفی عالمان منحرف از اهل بیت آمده است: «و كَانَ مِنْ نَبْذِهِمُ الْكِتَابَ أَنْ أَقَامُوا حُرُوفَه و حَرَّفُوا حُدُودَه، فَهُمْ یرْوُونَه ولَا یرْعَوْنَه» (کلینی، الکافی، 8 ص 53).
در حدیثی حضرت رسول فرمودند: «من فسّر القرآن برأیه فقد افترى على الله الكذب؛ هر کس قرآن را با رأی خود تفسیر کند حتما به خدا دروغ بسته است.
(نهجالبلاغه، خطبه 122) دربارۀ نهی از اظهار نظر درباره تأویل متشابهات (یا قرآن) این حدیث از امام محمد باقر هم درخور توجه است: «قَالَ إِنَّ أُنَاساً تَكَلَّمُوا فِی هَذَا الْقُرْآنِ بِغَیرِ عِلْمٍ وذَلِكَ أَنَّ اللَّه تَبَارَكَ وتَعَالَى یقُولُ: هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیكَ الْكِتابَ مِنْه آیاتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ وأُخَرُ مُتَشابِهاتٌ» (کلینی، ج 2 ص 28 ح 1).