Abstract:
در این پژوهش به ترجمه و بررسی نامه‌ای فارسی یهودی به نام دندان اویلیق2 (با شکل کوتاه DU II) پرداخته شده‌است. این نامه احتمالا از سدۀ 3 هجری (9 میلادی) است و افزون بر اهمیت درونمایه، برخی ویژگی‌های زبانی بسیار مهمی دارد که در متون فارسی نوشته شده به خط عربی عموما یافت نمی‌شود. از جملۀ این ویژگی‌ها استفاده از حرف ربط kū و ساخت التزامی‌کهن (دورۀ میانه زبان فارسی) است. در مقالۀ حاضر، این نامه ترجمه و ویژگی‌های زبانی کهن آن تماما بررسی شده و با ویژگی‌های متون فارسی کهن (به خط فارسی - عربی) و برخی ترجمه‌های کهن قرآنی (به‌ویژه قرآن قدس) سنجیده شده‌است. ویژگی‌های مذکور نشان‌دهندۀ مرحلة تحول زبان از فارسی میانه به فارسی نو (فارسی‌دری) است. ترجمۀ این پژوهش تفاوتهای بسیاری با ترجمۀ پیشین به انگلیسی و چینی دارد و این ناشی از تفاوت در درک صرفی و دستوری ما از واژه‌ها و ساختار متن است.
This paper deals with a Judeo-Persian letter named Dandan-Uiliq II (henceforth DU II); which probably dates back to 9th century C.E. In addition to its content, DU II has some important linguistic features, often absent in Persian texts written in Arabic script. Among them the use of “ku” as a preposition and the ancient subjunctive mood can be mentioned. The present paper will present a translation of the letter in addition to a discussion of its ancient linguistic features with comparison to the Early New Persian texts (in Perso-Arabic script) and certain early Quran translations into Persian (especially Qur'an-e Quds). The linguistic features of this early Judeo-Persian letter will represent a definite stage where the language is changing from Middle Persian to New Persian (Dari). Since the evidences related to this stage is relatively rare in the extant texts of Persian, this letter can undoubtedly be used for a more understanding of the period of Persian language evolution. The given translation is not the same as the previous English and Chinese translations and reflects our understanding of its syntax and morphology.
Machine summary:
Early Judaeo-Persian (EJP) 张湛、时光: 《一件新发现犹太波斯语信札的断代与释 读》,载《敦煌吐鲁 番 研究》第 11 卷,上海: 上海古籍出版社,2009 年 9 月,第 71—100 页 اين کار مفصل ترين نوشته دربـارة دنـدان اويليـق ٢ اسـت و دربردارنـدة پيشـينۀ تـاريخي، توضيحات زباني، حرف نويسي، آوانويسي، يادداشت و منابع است .
در اين ميان ، بايد به اثر ارزشمند لودويگ پاول با نام A Grammar of Early Judaeo-Persian اشاره کرد که در ٢٠١٣ منتشر شد و طي آن بخش هاي زيـادي از نامه بررسي و ترجمه شده است .
̣yzyd kwdh: همان گونه که ناهيد غني ( ١٣٨٨: ٦٠ -٦١) آورده است ، مـارگليوث از باخر گزارش ميکند که در متن دندان اويليق ١، واژه هاي عبري بسيار اندکي ميان دو يهـودي بـه کار رفته است و از اين رو چنين پنداشته است که نويسنده يا بايد يـک يهـودي غيرمتعصـب بـوده باشد يا يک غيريهودي که بنابر دلايلي از خط عبري براي نوشتن نامۀ خود بهره بـرده اسـت .
٢- lmʾs: واژة آرامي به معني «آسايش ، تندرستي، درود!»، به عنوان هزوارش در متون ايراني به کار رفته است (کوهلر، باومگـارتنر و اسـتام ، ٢٠٠٠: ١٩٩٦)، ازجملـه بـه شـکل RMS برابـر ddro در پهلوي به معني «آرامش ، تندرستي، سلامتي، کاميابي» کاربرد داشته اسـت (مکنـزي، ١٣٨٨: ٦٦)؛ نيکلاس سيمز ويليامز (١٩٩٦: ٨٠) در بررسي نامه هاي سغدي هـزوارش LMS را برابـر سـغدي در واقع ، ازآنجا که در متون فارسييهودي هزوارش نـداريم بايـد ايـن واژه را واژة دخيلـي از آرامي שְָלָמא ١٢ ميلادي نوشته شده (با شمارة ٤٠٤ و ٨٣٣٣ و نام PL٣) با اين واژه هـا آغـاز مـيشـود אלֹאלֹ שלאמה «هزار هزار شلاما».
(
, 
, 
)
