Abstract:
حجیت عقل از نظر اسلام ثابت بوده و اندیشمندان مسلمان (جز گروهی اندک) از ابتدا در حجیت آن تردید نداشتهاند؛ در فقه، مهمترین دانش اسلامی نیز عقل جزء منابع چهارگانه شمرده شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی حجیت عقل از منظر منابع دینی است. بررسیها نشان داد دلایل حجیت عقل از منظر استاد جوادی آملی را میتوان در این موارد برشمرد: شناخت عقلى که عبارت از دانش مفهومى نسبت به حقایق ثابتى است که حتی امور متغیر عالم را نیز پوشش مىدهد؛ بیان ارتباط علّی و معلولی عالم و پدیدهها در منابع دینی دلیل دیگری بر حجیت عقلانیت است؛ یکی دیگر از دلایل حجیت عقل از نظر قرآن بیان فلسفه و چرایی احکام و دستورات دینی است. در ادامه مقاله به این نکته مهم اشاره میشود که پذیرش نظام خلقت و آفرینش، انسانِ مخلوق، از قوۀ اندیشه و عقل خود استفاده کرده و با تفکر در خود و سایر مخلوقات، به وجود خالق پی برده وبا معرفت خداوند را عبادت میکند؛ لذا با توجه به مبانی تفسیری و حِکمی آیتالله جوادی آملی نتیجه گرفته میشود که اگر از عقلانیت وحیانی بهخوبی بهرهوری نشود، عقل در جایگاه خود شناخته نشده و این امری است که با هدف آفرینش او ناسازگار است؛ پس یکی از اهداف ارسال رسل و شرایع آسمانی برای هدایت بشر به استفاده از عقلانیت است.
The issue of the authority of reason from the point of view of Islam is fixed in its place and Islamic scholars have not doubted it from the beginning until now and have considered it as one of the four sources of jurisprudence. The authority of the intellect is also proved by the intellect. Accordingly, the purpose of this study is to investigate the authority of reason from the perspective of religious sources. Leading research has been done by library method and study of books and articles in the fields of jurisprudence, principles and theology. Studies have shown that one of the things that can express the authority of reason is intellectual knowledge; Which is a conceptual knowledge of fixed facts that also cover the changing and moving affairs of the natural world. The Almighty God in the Qur'an often calls man to walk on earth and reflect on the life situation of some people and their fate due to sins. Another reason that indicates the originality of reason is that it expresses issues in their causal relationship. In line with the authority of reason, it is necessary to remember that God created man with the power of thought and intellect to worship God by thinking about creatures; If he does not use this God-given power well and in the right direction, he has sinned against God. The commission of sins is incompatible with the purpose of His creation, so God has sent the heavenly laws to guide mankind.
Machine summary:
بررسي ها نشان داد دلايل حجيت عقل از منظر استاد جوادي آملي را مي توان در اين موارد برشمرد: شناخت عقلي که عبارت از دانش مفهومي نسبت به حقايق ثابتي است که حتي امور متغير عالم را نيز پوشش ميدهد؛ بيان ارتباط علي و معلولي عالم و پديده ها در منابع ديني دليل ديگري بر حجيت عقلانيت است ؛ يکي ديگر از دلايل حجيت عقل از نظر قرآن بيان فلسفه و چرايي احکام و دستورات ديني است .
در ادامه مقاله به اين نکته مهم اشاره مي شود که پذيرش نظام خلقت و آفرينش ، انسان مخلوق ، از قؤە انديشه و عقل خود استفاده کرده و با تفکر در خود و ساير مخلوقات ، به وجود خالق پي برده وبا معرفت خداوند را عبادت مي کند؛ لذا با توجه به مباني تفسيري و حکمي آيت اٰلله جوادي آملي نتيجه گرفته مي شود که اگر از عقلانيت وحياني به خوبي بهره وري نشود، عقل در جايگاه خود شناخته نشده و اين امري است که با هدف آفرينش او ناسازگار است ؛ پس يکي از اهداف ارسال رسل و شرايع آسماني براي هدايت بشر به استفاده از عقلانيت است .