Abstract:
در اقتصاد دانشمحور امروزی، مدیریت سرمایههای فکری سازمان برای خلق ارزش، از اهمیت بالایی
برخوردار میباشند. برای مدیریت صحیح این سرمایهها بایستی بتوان آنها را مورد سنجش قرار داد.
علیرغم وجود مدلهای عمومی متعدد برای سنجش سرمایه فکری, تاکنون مدلی که به سنجش این
سرمایهها در سازمانهای فناوریمحور -- یعنی سازمانهایی که در بهرهبرداری از فرصتهای کسبوکار
خود متکی به مسائل فناورانه هستند - بپردازد، ارائه نگردیده است. لذا در این مقاله تلاش گردید که با
کمک ادبیات موضوع و همچنین انجام مصاحبههای خبرگی، ابعاد و مولفههای کلیدی سرمایه فکری
سازمانهای فناوریمحور، احصاء گردیده و با برقراری ارتباط منطقی میان این ابعاد و مولفهها، مدل اولیهای
پیشنهاد گردد. پسازآن، این مدل از طریق پرسشنامه خبرگی و با استفاده از نظرات ۶۰ خبره آگاه به
موضوع، مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمونهای میانگین و دوجملهای انجامگرفته بیانگر آن است که این
مدل از نظر خبرگان مورد تایید میباشد. بر این اساس میتوان گفت که سرمایه فکری سازمانهای
فناوریمحور از سه سرمایه انسانی، ساختاری و اجتماعی تشکیل میگردد؛ سرمایههایی که خودشان در
مجموع از ۸ بعد و ۲۲ مولفه تشکیل شدهاند. مدل ارائه شده در این تحقیق میتواند به عنوان مبنایی برای
سنجش سرمایه فکری در سازمانهای فناوریمحور، مورد استفاده قرار گیرد.
In today's knowledge-based economy, managing the intellectual capital of organization plays a vital role in value creation. Proper management of this capital is needed in measuring them. Despite some current general models for measuring intellectual capital, there has not been any model to measure the intellectual capital of technology-based organizations to the date of the study. Therefore, in this study, a conceptual model is proposed by literature review and some elite interviews as well as expertise, dimensions and key components of intellectual capital tech organizations by the help of recognizing the relationship between these dimensions and components. Then, the model was tested by an expertise questionnaire and with the comments of 40 experts. The results of Mean and Binomial tests indicate that the model has a good fitness with the reality and covers the opinion of the experts. According to the field of study, it can be inferred that intellectual capital in technology-based organizations is consisted of three capital namely human, structure and social; The results show that there are eight dimensions and 22 components for the capitals. The proposed model of the article could be used as a base for measuring intellectual capital in technology-based organizations.
Machine summary:
در پژوهش هاي متعددي که در حوزه ي سازمان هاي فناوريمحور صورت پذيرفته اسـت ، سـرمايه انساني، سرمايه ساختاري و سرمايه ارتباطي به عنوان ابعاد اصلي سرمايه فکري تعيين شده انـد کـه برخـي از آن ها عبارتنـد از: ١) دي کاسـترو و سـائز٤( ٢٠٠٨) در بررسـي شـرکت هـاي high-tech اسـپانيايي کـه در بخش هاي توليد قطعات الکترونيکي و کامپيوتري، گسترش اينترنت ، مخـابرات ، ارائـه ي خـدمات اينترنتـي، پرتال هاي جستجوي اينترنتي و خـدمات پـردازش داده فعـال بودنـد؛ ٢) پالاسـيوس مـارکز و گريگـاس - سيمون ٥( ٢٠٠٣) در بررسي شرکت هاي فعـال در بخـش بيوتکنولـوژي و مخـابرات اسـپانيا؛ ٣) سـوراج و بونتيس ٦(٢٠١٢) در بررسي تأثير سرمايه فکري بر عملکـرد شـرکت هـاي مخـابراتي نيجريـه اي ٤) پايـک و همکاران ٧(٢٠٠٥) در بررسي محرکهاي ارزش در سازمان هاي تحقيق وتوسعه ؛ ٥) ليتنـر٨( ٢٠٠٥) در مـدلي که براي مديريت و گزارش سرمايه فکري در سازمان هاي تحقيقاتي فناوري ارائه نموده اسـت (مهرعليـان و همکاران ، ٢٠١٣) در اولويت بندي شاخص هاي سرمايه فکري که در صنعت داروسازي ايران انجـام داده انـد ٦) گراجکووسکا٩(٢٠١١) در ارزيابي سرمايه فکري استارت -آپ هاي نوآور ٧) هنري ١٠(٢٠١٢) در بررسـي سرمايه فکري شرکت هاي کوچک و متوسـط بريتانيـايي در دوران رکـود و ٨) در نهايـت نيـز مـيتـوان از 1- Calabrese et al 2- Wang and chang 3- Han and Han 4- De Castro and Sáez 5- Palacios-Marqués and Garrigós-Simón 6- Suraj and Bontis 7- Pike et al 8- Leitner 38 9- Grajkowska 10- Henry پژوهش (چيو و همکاران ١، ٢٠٠٦) تأثير سرمايه فکري بر خلق ارزش را در سازمان هـاي تحقيـق و توسـعه تايواني بررسي نموده اند، نام برد.