Abstract:
در میان آثار ادبی از شاعران جهان، به سرودههایی برمیخوریم که از آنها به نام شاهکارهای ادبی جهان یاد میشود. شاهنامۀ فردوسی یکی از آنها است. یکی از این موضوعات که به فراخور حماسی بودن بخشهای مهمی از این کتاب سترگ در آن حضوری چشمگیر دارد، آیینها و فنون و ابزارهای رزم است که تاکنون پژوهشی دربارۀ آن انجام نگرفته است. ابزارهای رزمی در آفرینش تصاویر هنری نقش مهمی دارند بهگونهای که در سراسر شاهنامه چه در توصیف صحنههای نبرد و رزم و چه در توصیف صحنههای بزم از آنها استفادهشده است. مثنوی«آلات جنگ»، اثر وحید قزوینی یکی از شاعران قرن 11و12هجری است که دارای هشتصد بیت و در توصیف ابزارهای جنگی سروده شده است. این پژوهش درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی- تطبیقی به بررسی مقایسهای بین شاهنامه و مثنوی آلات جنگ میرزا محمد طاهر وحید قزوینی بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین تصویرآفرینی با جنگ ابزارها در بخش پهلوانی شاهنامۀ فردوسی و مثنوی وصف آلات جنگ میرزا طاهر قزوینی، تفاوت معناداری در نوع ابزارها، میدانهای جنگی، نگرش به ابزارآلات، صور خیال و... وجود دارد. ازآنجاکه تاکنون دربارۀ این مثنوی پژوهشی صورت نگرفته است نویسنده درصدد آن است تا ضمن معرّفی این شاعر به بررسی این اثر پرداخته و با شاهنامۀ فردوسی مقایسه و وجوه تشابه و تفاوت آنها را مشخّص نماید و میزان و چگونگی تأثیرپذیری این شاعر در وصف جنگ ابزارها از شاهنامۀ فردوسی را بیان نماید.
Among the literary works of the poets of the world, we come across poems which are called literary masterpieces of the world. Ferdowsi Shahnameh is one of them. One of these topics, in which the important parts of this great book have a significant presence due to its epic nature, is the mirrors, techniques and tools of warfare, about which no research has been done so far. Combat tools play an important role in the creation of artistic images, as they have been used throughout the Shahnameh, both in describing battle and battle scenes and in describing feast scenes. Masnavi "Tools of War", the work of Vahid Qazvini, is one of the poets of the 11th and 12th centuries AH, which has eight hundred verses and is written to describe the tools of war. This research seeks to compare the Shahnameh and Masnavi of Mirza Mohammad Taher Vahid Qazvini's war instruments in a descriptive-comparative manner. The results indicate that there is a significant difference between the creation of imagery and tool warfare in the heroic part of Ferdowsi Shahnameh and Masnavi descriptions of Mirza Taher Qazvini's war tools. Since no research has been done on this Masnavi so far, the author intends to introduce this poet and study this work and compare it with Ferdowsi's Shahnameh and identify their similarities and differences and the extent and how this poet is influenced in describing the war of tools from Shahnameh. Express Ferdowsi .
Machine summary:
با توجه به اينکه اين شاعر و اين اثر هنوز شناخته شده نيست و از سويي تاکنون پژوهشي به صورت مقايسه اي ميان شاهنامۀ فردوسي و مثنوي آلات جنگ صورت نگرفته است ، نويسنده درصدد آن است تا ضمن معرفي اين شاعر به بررسي اين اثر پرداخته و با شاهنامۀ فردوسي مقايسه و وجوه تشابه و تفاوت آنها را مشخص نمايد و ميزان و چگونگي تأثيرپذيري اين شاعر در وصف جنگ ابزارها از شاهنامۀ فردوسي را بيان نمايد و به اين پرسش پاسخ دهد که فردوسي و وحيد قزويني از جنگ ابزارها چگونه براي تصويرآفريني در شعر خود بهره جسته اند؟ و وجوه تشابه و تفاوت تصويرآفريني، جنگ ابزارها در شاهنامۀ فردوسي و مثنوي وصف آلات جنگ وحيد قزويني چيست ؟ پيشينۀ پژوهش پژوهش هايي که به نوعي با اين موضوع در ارتباط بوده و يا از آنها بهره برده شده است ، عبارت اند از: ١ـ «رزم ابزارهاي مجازي در شاهنامه » از محمدحسين حسن زاده که در مجلۀ علمي و پژوهشي کاووش نامۀ دانشکدة ادبيات دانشگاه يزد در سال ١٣٨٦ چاپ شده است که در اين اثر، سلاح مجازي در شاهنامه بررسي شده است .
از همين جا ميتوان نتيجه گرفت ، جمشيد ابتدا به فکر دفاع بوده است : نخســت آلــت جنــگ را دســت بــرد در نـــام جســتن بـــه گـــردان ســپرد بفــــر کيــــي نــــرم کــــرد آهنــــا چو خود و زره کـرد و چـون جوشـنا چــو خفتــان و تيــغ و چــو برگســتوان همــه کـــرد پيـــدا بـــه روشــن روان بــدين انــدرون ســال پنجــاه رنـــج ببــرد و ازيـــن چنـــد بنهــاد گنـــج (همان : ٢ /٧١) «شاهنامه ، نمايشگاه بزرگي از سلاح هاي جنگي است و کمتر بيتي از شاهنامه يافت ميشود که از اين واژه ها تهي باشد، ولي در بسياري از موارد، فردوسي کوشيده تا با استفاده از مجاز و استعاره و ديگر ابزارهاي هنري، هم از تکرار نام اين سلاح ها بکاهد و هم بر زيبايي و رونق کلام بيفزايد.