Abstract:
جنین به عنوان انسان بالقوه و دارای احترام و از حقوق متعددی از جمله حق بر سلامت و بهداشت برخوردار است. با توجه به شرایط زیستی جنین، هر گونه رفتار مثبت یا منفی مادر باردار بر سلامت و بهداشت جنین تأثیرگذار و مسئولیتآور است و آسیبپذیری جنین مانع از احقاق حق بر سلامت میگردد؛ به همین علت، لازم است با اتخاذ تدابیر الزامآور، اراده آزاد مادر را در چارچوب اصول و قوانین آمره قرار داده و به رعایت بهداشت و سلامت جنین الزام شود تا شاهد نسلی بیمار نبوده و از تحمیل هزینههای مادی و معنوی به خانواده و جامعه جلوگیری شود. در حال حاضر، نص قانونی مشخصی مبنی بر الزام مادر به رعایت سلامت و بهداشت جنین وجود ندارد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به بررسی قوانین حقوقی مرتبط با الزام مادر باردار به رعایت سلامت و بهداشت جنین پرداخته و مآلاً به این نتیجه رسیده که: با استناد به قوانین اساسی، مدنی، مسئولیت مدنی، توسعهای و منشور حقوق و مسئولیت زنان، الزام مادر به رعایت بهداشت و سلامت جنین امکانپذیر است؛ لیکن با توجه به فرهنگ غالب جامعه و نادیدهانگاری حقوق جنین، باید مسئولیت مادر تقنین شود.
As a potential human being to be treated with respect, the fetus will have several rights including the right to health and hygiene. By taking the biological conditions of the fetus into account, any behavior of mothers, negative or positive, can influence fetal health and hygiene and therefore mother will bear responsibility. By taking this into account, the fetal vulnerability will prevent administering the right to health. Therefore, it is necessary to consider the free will of the mothers within the framework of imperative laws and regulations and compel them to observe fetal health and hygiene to not observe the ill generation and to avoid imposing physical and mental costs on family and society. Currently, there is no law or regulation explicitly obliging mothers to observe fetal health and hygiene. By using a descriptive and analytical approach, this research reviews the legal laws related the pregnant mothers' obligation to observe fetal health and hygiene and finally conclude that:based on laws specified in the constitution of the Islamic Republic of Iran, Civil Code, Civil Liability, Development Code, Bill of Rights, and Women Obligation, Obligation the mother to observe fetal health and hygiene is possible ; However, Due to the prevailing culture in the society and ignoring fetal rights, the obligations of the mother must be legislated.
Machine summary:
برخي ديگر از پژوهش هاي مرتبط ، مواردي هستند که براي والدين پس از ولادت کودک، مسئوليت مدني در نظر گرفته و به اين وسيله از سلامت جسمي و رواني جنين حمايت کرده اند (احمدي، ١٣٩٥؛ ياوري، ١٣٨٩؛ روحي، ١٣٩٠؛ مقدادي و جوادپور، ١٣٩٢).
بنابراين پرسش اصلي پژوهش اين است که آيا به استناد قوانين و مقررات کنوني، امکان الزام مادر به رعايت بهداشت و سلامت جنين وجود دارد؟ به منظور پاسخ به پرسش مذکور، قوانين ايران در قالب پنج مبحث ١.
اگرچه در هيچ يک از اصول قانون اساسي، حق بر سلامت و بهداشت جنين يا مسئوليت مادر در قبال حق مذکور تصريح نشده است ؛ اما با توجه به ويژگي کلي و عام الشمول بودن اصول قانون اساسي، امکان تسري حقوق به جنين وجود دارد.
به نظر ميرسد پذيرش معيار قانون مدني در آغاز شخصيت انسان ، راه را براي پيشگيري از رفتارهاي آسيب رسان مادر باردار مسدود ميکند، زيرا با ولادت جنين ، ناگهان کشف ميشود که وي از حقوق مختلف مانند حق بر سلامت و بهداشت برخوردار بوده است !
بر اساس نظريه مذکور، هر شخصي بايد به صورت متعارف ، رفتار کند و ايراد صدمه به ديگران در اثر عدم رعايت چنين تعهدي منجر به تحقق مسئوليت براي شخص ناقض تعهد ميشود )٧١ :٢٠٠٨ ,Siret D &Bartellet ( با توجه به قابل پيش بيني بودن اثر نامطلوب رفتارهاي مادر باردار، مراعات بهداشت و سلامت جنين در بارداري الزامي است .