Abstract:
روستای معارفی شیان، در حاشیه جنوبی دشت شیان و در جنوب شرقی اسلام آباد کرمانشاه واقع
شده است. ساکنان این روستا که جزئی از ایل بزر کلهر ند ، دارای مذهب تشیع و با سایر
روستاهای همجوار، دارای آداب و رسوم مشترک هستند. اما در این روستا مراسگ تدفین به صورت
ویژه ای در گوردخمه های زیر زمینی خانوادگی و در تپه ای که به عنوان گورستان شناخته می شود و
در جوار روستا واقع شده، انجام می گیرد. داده های این مقاله از طریق مشاهده مشارکتی و میدانی
فراهگ آمده و با دیدگاه امیک و اتیک به بررسی این نوع تدفین، ساختار گورها و رسگ و رسوم و
آیین های مربوط پرداخته شده است.
Machine summary:
تدفين در دخمه هاي زيرزميني گورستان روستاي شيان بر تپه اي در شمال شرقي روستا واقع شده که حـدود ٦ متـر از سطح زمين هاي اطراف بالاتر است و از هر طرف ، بـا شـيب ملايمـي بـه زمـين هـاي کشاورزي منتهي ميشود.
نمايي از روستاي معارفي دشت شيان و گورستان آن (آرشيو نگارنده ) شيوه ايجاد اين دخمه ها منحصر به فرد است به اين صورت که ابتدا قطعه زمينـي از گورستان را که در شمال شرقي روستا واقع است ، به طول ٢متر و عرض يک ونيم متـر، انتخاب و سپس آن را تا ٢ متر خاکبرداري ميکردند و در ضلع غربي آن ، دخمـه اي بـه ابعاد ٢× ١/٥متـر ايجـاد مـيکردنـد کـه داراي ورودي دايـره اي شـکلي بـه قطـر٥٠ تـا ٦٠سانتيمتر بود و کف آن از لبه پاييني ورودي، حدود ٤٠ تا ٥٠سانتي متر پايين تر قـرار داشت .
اما کاوش ها و پژوهش هاي باستان شناسـي صـورت گرفتـه در زاگـرس و جنـوب غرب ايران نشان ميدهـد کـه در دوره هـاي عصـر آهـن (١٩٩٩,Hearinck& Overlaet) و اشکانيان ، تدفين در خمره ها و تـابوت هـاي سـفالي رايـج بـوده و مردگـان خـود را در ايـن تابوت ها و خمره ها قـرار مـيدادنـد و در آنهـا را بـا تختـه سـنگ يـا سـفال مـيپوشـاندند.
٢. ورودي يا درگاه بين راهرو و دخمه : اين بخش از معماري گوردخمه هـاي گورسـتان وستمين ، ارتباط دهنده و حد فاصل بين فضاي مستطيلي يا راهرو و دخمه است کـه بـه شکل يک درگاهي ساخته شده .
٤. جمع بندي قرار دادن جسد در گوردخمه زيرزميني، تنها در روستاي معارفي شيان رايج اسـت و اين شيوه از تدفين ، به احتمال ريشه در ادوار تاريخي ايران باسـتان ، پـيش از ورود ديـن اسلام دارد.