Abstract:
در میان مفسرانی که به وجود غَرض واحد در هر سوره اعتقاد دارند، دو رویکرد توصیفی و استدلالی برای شناسایی غَرض سوره وجود دارد. در رویکرد استدلالی، مفسر تلاش میکند با تکیه بر شواهد درونمتنی و برونمتنی سوره، غَرض سوره را کشف نموده کیفیت راهیابی خود را به غَرض سوره بهطورِ مستدل و ضابطهمند بیان نماید. برای کشف غَرض سوره، باید با رعایت قواعد و ضوابطی که بر اصول محاوره عقلایی مبتنی هستند، چهار مرحله طی شود در مرحله اول با توجه به اصول و قواعد شناسایی پیوستگی متون، آیات سوره گفتاربندی میشوند و در مرحله دوم با توجه به کیفیت ارتباط آیات هر گفتار و جهتگیری محتوای آنها، گفتارهای سوره عنوانگذاری میشوند و در مرحله سوم با جمعبندی عناوین گفتارها و بررسی عناصر درونمتنی و برونمتنی غَرض سوره کشف میشود و در مرحله چهارم با نقد و بررسی سایر دیدگاهها درباره غَرض سوره، از غَرض کشف شده دفاع میشود. در این مقاله قواعد طی نمودن مراحل چهارگانه کشف غَرض سوره به روش علمی و استدلالی بیان شده است و سپس برای نمونه غَرض سوره نبأ با طی نمودن چهار مرحله فوق تبیین شده است.
AbstractAmong the commentators who believe in existence of a specific purpose in each surah, there are two approaches: Descriptive and Deductive. And these approaches help to figure out the purpose (in surah). In deductive approach, the commentator, with emphasis on the inside and outside evidences of the text, tries to find out the surah's purpose and states the quality of his/her path to reach that purpose in reason and principle. To discover the purpose of the study, four steps must be followed by the rules and regulations that are based on the principles of rational dialogue. In the first stage by considering the principles and rules of recognizing the text coherence, the verses in Quran have to be classified. In the second stage, by the taking into account the quality of relation between every part and its content orientation, the surah's parts' titles are being named. In the third stage, by gathering different parts' titles and the elements study, the purpose of surah will be figured out. And in the last stage, by criticizing and examining other viewpoints about the purpose of surah, it will be asserted. In this paper, it is stated the regulation of passing these four scientific and deductive stages of discovering the purpose of surah. And afterward, there is an example of Surah Naba's purpose which is being found through passing these four stages.
Machine summary:
در مرحله اول با توجه به اصول و قواعد شناسايي پيوستگي متون ، آيات سوره گفتاربندي ميشوند و در مرحله دوم با توجه به کيفيت ارتباط آيات هر گفتار و جهت گيري محتواي آنها، گفتارهاي سوره عنوان گذاري ميشوند و در مرحله سوم با جمع بندي عناوين گفتارها و بررسي عناصر درون متني و برون متني غرض سوره کشف مي شود و در مرحله چهارم با نقد و بررسي ساير ديدگاه ها درباره غرض سوره ، از غرض کشف شده دفاع مي شود.
در اين نوشتار اين گام ها به اختصار بيان شده است و براي آشنايي دقيق و مفصل با مراحل مختلف سياق بندي آيات سوره بايد به کتاب اصول و قواعد کشف استدلالي غرض سوره هاي قرآن مراجعه نمود.
حالت دوم اين است که با توجه به عوامل پيوستگي، آيات هر سوره را به چند دسته تقسيم کنيم تا هر دسته از آيات يک سياق را تشکيل دهند و بدين ترتيب مجموع آيات سوره چندين گفتار مستقل را به وجود آورند؛ در اين صورت براي ساختاربندي سوره و کشف غرض آن لازم است قبل از هر اقدامي با رعايت قواعد زير، سياق هاي سوره را شناسايي و از يکديگر تفکيک نمود.
با توجه به اينکه گفتار دوم و سوم سورٔە نبأ گفتارهاي اصلي سوره هستند، با جمع بندي عنوان اين دو گفتار، غرض سوره نبأ عبارت است از: اثبات حکيمانه بودن برپايي روز قيامت و عادلانه بودن نظام پاداش و کيفر.