Abstract:
امروزه بحثها و نگرانی در مورد تغییرات محیطی و تغییرات کاربری زمین به طور جدی مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی از انجام این پژوهش شناسایی عوامل اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذار بر تغییرات کاربری اراضی روستاهای پیرامون شهر رشت. بر این اساس 37 روستای پیرامون این شهر به عنوان نمونه موردی بررسی شدند. روش پژوهش توصیفی و تحلیلی بود. برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از آزمون تی و روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد در بین عوامل اقتصادی کاهش درآمد بخش کشاورزی در روستاها، با نمره میانگین 93/4 بیشترین تأثیرگذاری را بر تغییرات کاربری اراضی روستاها داشته است. عوامل کاهش سطح زیر کشت، نداشتن بودجه کافی برای خرید ماشین آلات کشاورزی، نبود حمایت مالی در مراحل تولید و نداشتن بودجه کافی برای خرید بذر ، کود و سم نیز در رتبههای بعدی قرار داشتند. در بین عوامل اجتماعی عامل بیکاری با نمره میانگین 98/3 در رتبه اول و بیشترین تأثیرگذاری را داشته است. همچنین عوامل تمایل نداشتن نسل جدید به فعالیت کشاورزی، نگرش کشاورز به لزوم رفاه در زندگی و افزایش جمعیت گردشگران در رتبه های بعدی قرار داشتند. نتایج روش تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که عوامل اقتصادی در مقایسه با عوامل اجتماعی از اهمیت و تأثیرگذاری بیشتری بر مسئله پژوهش دارند. در بین عوامل اقتصادی خشکسالی و کمبود آب کشاورزی مسائل زیادی را برای کشاورزان دامن زده و مانع انجام فعالیتهای کشاورزی شده است.
Machine summary:
نتايج نشان داد در بين عوامل اقتصادي کاهش درآمد بخش کشاورزي در روستاها، با نمره ميانگين ٤/٩٣ بيشترين تأثيرگذاري را بر تغييرات کاربري اراضي روستاها داشته است .
پس از شناسايي عوامل اقتصادي و اجتماعي مؤثر بر تغيير کاربري اراضي کشاورزي که در جدول شماره ٢ ارائه شده است ، پرسشنامه پژوهش طراحي گرديد.
نتايج آزمون تي تک نمونه اي براي عوامل اجتماعي (رجوع شود به تصویر صفحه) نتايج آزمون تي در مقايسه عوامل اقتصادي و اجتماعي نشان داد که عوامل اقتصادي با سطح معني داري کمتر از ٠/٠٥ و نمره ميانگين ٣/٥ بيشتر از عوامل اجتماعي در تغيير کاربري اراضي روستاهاي پيرامون شهر رشت نقش دارند.
نتايج آزمون تي تک نمونه اي براي مجموعه عوامل اقتصادي و اجتماعي (رجوع شود به تصویر صفحه) تأييد عوامل اقتصادي و اجتماعي مؤثر بر تغييرات کاربري اراضي روستاي پيراشهري رشت مهم ترين هدف تحليل عاملي تاييدي تعيين ميزان توان مدل عامل از قبل تعريف شده با مجموعه اي از داده هاي مشاهده شده است .
در اين پژوهش عوامل اقتصادي و اجتماعي مؤثر بر تغييرات کاربري اراضي روستاهاي پيرامون کلانشهر رشت با استفاده از تکنيک پرسشنامه و براساس ديگاه روستائيان مورد بررسي قرار گرفت .
اميني و همکاران (١٣٩٦) در پژوهش خود با عنوان پيامدهاي اقتصادي تغييرات کاربري اراضي روستاهاي پيراشهري دهستان جي در شهرستان اصفهان را مورد بررسي قرار داده که نتايج حاصل از اين پژوهش نشان ميدهد در سال ١٣٨٠تا ١٣٩٤ اراضي کشاورزي ٨/٩ درصد و مرتعي ٩/١٠ درصد کاهش يافته و در عوض ساخت و سازهاي مسکوني ١٠/٥٦ درصد افزايش داشته است .