Abstract:
برای حفظ نظم در هر جامعه ، حداقلی از اخلاق ضرورت دارد و نمی توان تنها به وسیله حقوق و قانون نظم و عدالت را در جامعه برقرار کرد . چرا که اقامۀ عدل بیش از هرچیز جنبۀ اخلاقی دارد.قواعد حقوقی غالبا دارای ضمانت اجرای بیرونی اند و قانونگذار به انواع وسایل ، اشخاص را ناگزیر از اطاعت آنها می سازد . چنانکه نتیجه بکار نبستن قواعد مدنی ، بطلان و عدم نفوذ قرارداد و گاه رجوع به دادگاه و اجبار به انجام تعهد است در حالی که قواعد اخلاقی ضمانت اجرای مادی ندارد بلکه ضمانت اجرای آن ، قدرت ایمان و نیروی وجدان است که از درون اشخاص سرچشمه می گیرد .درون خانواده ودر تعاملات زناشویی مولفه های اخلاقی متعددی وجود دارد که قرآن کریم در بکارگیری آنها توصیه مینماید و عامل استحکام تعاملات برشمرده است . اصل عمل به معرف ؛اصل تراضی و رضایتمندی ؛ اصل مشورت و اصل تقدم اخلاق بر اصول و قواعد حقوقی از جمله مولفه هایی هستند که در تعاملات فردی واجتماعی خصوصا در نهاد خانواده تاثیرات بسزایی دارند. پرسشهای اساسی این مقاله این است ؟ علل تقدم اخلاق بر حقوق در تعاملات خانوادگی چیست ؟ قلمرو ومصادیق حسن معاشرت چیست ؟ بکارگیری راهکارهای اخلاقی چه تاثیری در نهاد خانواده دارد؟
Machine summary:
لذا اخلاق در ارتباط تنگاتنگ با عقل و اراده ء انسان است ؛ زيرا صفات پسنديده يا ناپسند را انسان به تدريج در وجود و نفس خويش راسخ و ثابت يا ملکه مي کند] (فيض کاشاني، الحقائق ، ص ٥٤) [ و همه ء قواي دروني انسان ، اعم از قواي ادراکي و تحريکي، در ارتباط با اخلاق هستند و اخلاق از اقسام «حکمت عملي» شد تا مبنايي براي چگونه زيستن و با ارزش و مقدس و عقلاني زندگي کردن باشد که در نظام اخلاقي اسلام ، با توجه به نوع انسان شناسي اسلامي، بايدها و نبايدها و حسن و قبح هاي اخلاقي مطرح شده است که با فطرت ، عقل و اختيار انسان همگرايي تام دارد و اخلاق اسلامي در نسبت با کارامدي نظام ؛ يعني مجموعه تجليات رفتاري که در قالب مديريت ديني و حکومت وحياني بروز و ظهور مي کند قرابتي خاص دارد؛ لذا اخلاق سخن گفتن ، اخلاق معاشرت با مردم و اخلاق رياست و مديريت ، اخلاق اقتصاد و تجارت ، اخلاق ملي و بين المللي و...
جهت تبيين جايگاه اين اصل به عنوان يکي از اصول اخلاقي در تحکيم خانواده ، لازم است ابتدا اشاره اي به معناي لغوي آن و سپس به اهميت مشاوره در اسلام داشته باشيم راغب مي گويد کلمه تشاور و مشورت و مشاورت به معناي استخراج رأي صحيح است به اينکه آدمي در مواقعي که خودش دربارة کاري رأي صحيح ندارد به ديگري مراجعه کند و از او رأي صحيح بخواهد .