Abstract:
وقف یکی از کارهای حسنه است و تاکیدی که اسلام و خاندان پیامبر برآن داشتند موجب توجه مسلمانان در دوره های مختلف به آن شد. از دوره صفوی به بعد با رسمی شدن مذهب تشیع ، وقف عمومیت بیشتری یافت . شهرستان سبزوار که از توابع خراسان رضوی می باشد، دارای آثار وقفی فراوانی است . هدف از این مطالعه بررسی اسناد وقفی متعلق به زنان شهرستان سبزوار است . روش گردآوری مطالب کتابخانه ای و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است . از بانوان سبزواری ٤٩ سند از دوره قاجار باقی مانده است که شامل وقف کارخانه ابریشم کشی، خانه و دکان هایی که در بافت قدیمی و تجاری است ، وقف آب قنات ها و اراضی مزروعی مشرف به قنات ها، فرش ، لوازم پخت و پز و پول نقد می باشد. تمامی این آثار، وقف برگزاری مجالس عزاداری و تعزیه خوانی اباعبدالله حسین ، کمک به نیازمندان ، تعمیر مسجد و خواندن قرآن شده است . انگیزه اصلی واقفان کسب ثواب اخروی بوده است .
Machine summary:
نگاهي بر وقفيات زنان دوره قاجار: مطالعه موردي شهرستان سبزوار مانا فرامرزي ١، پرستو مسجدي خاک ٢ ١دانش آموخته کارشناسي ارشد، باستان شناسي، دانشگاه نيشابور ٢ استاديار، گروه باستان شناسي، دانشگاه نيشابور نويسنده مسئول : پرستو مسجدي خاک چکيده وقف يکي از کارهاي حسنه است و تاکيدي که اسلام و خاندان پيامبر برآن داشتند موجب توجه مسلمانان در دوره هاي مختلف به آن شد.
در دوره هاي مختلف اسلامي نيز جريان وقف ادامه يافت ؛ از جمله مي توان به بناهاي وقفي در دوره حکومت طاهريان و صفاريان اشاره کرد؛ موقوفات عبدالله بن طاهر در نيشابور در توسعه مدارس و علوم و پيشبرد اهداف زراعي از اين دست مي باشد (زرين کوب ، ١٣٧١: ١٠٢-١٠١).
در ادوار مختلف اسلامي بتدريج بر ميزان موقوفات زنان افزوده شد و از دوره صفوي و بويژه قاجار، اسناد وقفي فراواني از زنان در شهرهاي مختلف مانند تهران ، اصفهان ، مشهد، قم ، اردبيل ، کرمان موجود است (صفت گل ، ١٣٨١: ٧).
اسناد وقفي بانوان سبزواري بيانگر ارادات ويژه زنان عصر قاجار به امام حسين و بزرگداشت مقام والاي اين امام است و همين موجب شده که آنها به وقف اموال خود به منظور برگزاري مراسم عزاداري در مناسبتهاي مختلف و بويژه در ماههاي محرم و صفر بپردازند.
بيشترين اسناد وقفي باقي مانده متعلق به دوره ناصرالدين شاه قاجار مي باشد و انگيزه اصلي وقف کننده ها، برگزاري مراسم هاي روضه خواني و تعزيه در ماههاي رجب ، شعبان و بخصوص محرم و صفر بوده است .