Abstract:
سرمایه اجتماعی از مهم ترین منابع قدرت در گروههای انسانی و جوامع بشری است. مدیریت توسعه در عصر حاضر بیشتر از سرمایه اقتصادی، فیزیکی و انسانی نیازمند سرمایه اجتماعی است و بدون این سرمایه استفاده از دیگر سرمایهها به طور بهینه انجام نمی گردد و پیمودن راههای توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی ناهموار و دشوار می شود. در این راستا، دانشگاه به عنوان یکی از بسترهای اصلی تشکیل گروههای اجتماعی و توسعه سرمایه اجتماعی میتواند مورد توجه باشد. دانشگاهها به عنوان نهادهایی بنیادینی عمل میکنند که میتوانند مبنایی برای یادگیری چگونگی تولید سرمایه اجتماعی باشند به طوری که امام خمینی (س)، نقش حوزه و دانشگاه را در تحولات وتوسعه آن، بسیار مهم ارزیابی میکند و ریشه صلاح و فساد مردم و جامعه را در آنجا میبیند. از اینرو، هدف این تحقیق بررسی و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر شکل گیری سرمایه اجتماعی در دانشگاهها با تاکید بر دیدگاههای امام خمینی (س) و تدوین مدل مناسب جهت توسعه آن است. این تحقیق دارای رویکردی آمیخته (کمی-کیفی) است. به همین سبب پژوهش در دو فاز کیفی و کمی انجام میگیرد. در فاز اول پژوهشگر با استفاده از روش مبتنی بر نظریه پردازی زمینهای یا گراندد تئوری و در فاز بعدی با استفاده از روش تحقیق کمی با استفاده از پرسشنامه صورت میگیرد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل اساتید دانشگاه و خبرگان که با استفاده از نمونهگیری هدفمند انتخاب شده و تا زمان حد اشباع (50 مصاحبه) مورد مصاحبه واقع شده اند و جامعه آماری در بخش کمی شامل کل دانشگاههای کشور که با استفاده از جدول مورگان 385 نفر مشخص شدند. در این پژوهش خداگرایی، اسلام محوری، خدمت برای خدا و اعتقاد به نظارت الهی، قانون گرایی، دین و ایدیولوژی از جمله عواملی هستند که از زیرساختها و ملزومات توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه میباشند و در شرایط علّی کدبندی محوری شدهاند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که مقولههای افزایش اعتماد، افزایش مشارکت، افزایش مسئولیت پذیری، افزایش انسجام اجتماعی، افزایش امنیت و حفظ ارزشهای اسلامی از پیامدهای استخدام راهبردهای مناسب در توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاهها با تاکید بر دیدگاههای امام خمینی (س) است.
The purpose of this study is to investigate and identify the factors affecting the formation of social capital in universities by emphasizing the views of Imam Khomeini (PBUH) and develop an appropriate model for its development. This research has a mixed (quantitative-qualitative) approach. Therefore, the research is conducted in two phases, qualitative and quantitative. In the first phase, the researcher uses a method based on grounded theory or grounded theory, and in the next phase, using a quantitative research method, a questionnaire is used. The statistical population of the study in the qualitative part includes university professors and experts who were selected using purposive sampling and interviewed until saturation (50 interviews) and the statistical population in the quantitative part includes all universities in the country using the Morgan table. 385 people were identified. In this study, theism, Islam-centeredness, service to God and belief in divine supervision, legalism, religion and ideology are among the factors that are among the infrastructure and requirements for the development of social capital in the university. have became. The results of data analysis showed that the categories of increasing trust, increasing participation, increasing responsibility, increasing social cohesion, increasing security and maintaining Islamic values are the consequences of employing appropriate strategies in the development of social capital in universities with emphasis on Imam Khomeini's views. (S).
Machine summary:
نتايج حاصل از تجزيه و تحليل داده ها نشان داد که مقوله هاي افزايش اعتماد، افزايش مشارکت ، افزايش مسئوليت پذيري، افزايش انسجام اجتماعي، افزايش امنيت و حفظ ارزش هاي اسلامي از پيامدهاي استخدام راهبردهاي مناسب در توسعه سرمايه اجتماعي در دانشگاه ها با تاکيد بر ديدگاه هاي امام خميني (س ) است .
مصطفي زاده و صادقي (١٣٩٣)، در مقاله اي تحت عنوان "طراحي مدل توسعه سرمايه اجتماعي در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي " عنوان مينمايند که : سرمايه اجتماعي مفهوم نسبتا جديدي است که امروزه در متون نظري مديريت مورد توجه واقع شده است و نتايج پژوهش نشان داد توسعه سرمايه اجتماعي در دو بعد عيني و ذهني و پنج مؤلفه فردي ، گروهي ، سازماني ، ساختاري و مديريتي و بيست و هشت شاخص قابل دستيابي است .
ايده محوري آن را در واژه "روابط " خلاصه کرد که با عضويت در شبکه ها و مجموعه ارزش هاي مشترک عملياتي ميشوند (فيلد، (10 :1386 اهداف تحقيق : ١- شناسايي ابعاد ، مولفه ها و شاخص هاي سازنده سرمايه اجتماعي در دانشگاه ها ٢- تعيين وضع موجود ابعاد، مولفه ها و شاخص هاي سازنده توسعه سرمايه اجتماعي در دانشگاه ٣- اولويت بندي ابعاد، مولفه ها و شاخص هاي سازنده توسعه سرمايه اجتماعي در دانشگاه ٤- تدوين مدل مناسب توسعه سرمايه اجتماعي در دانشگاه ها با تاکيد بر ديدگاه هاي امام خميني (س ) روش تحقيق : پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردي و بر حسب گردآوري اطلاعات کمي- کيفي با رويکرد اکتشافي بوده و با استفاده از روش نظريه داده بنياد انجام گرفته است .