Abstract:
تشکیل حکومت صفوی در ایران و انتخاب مذهب شیعه اثنی عشری به عنوان مذهب رسمی، کشور را در این دوران به لحاظ مذهبی از سایر ادوار پیشین متمایز ساخت. هر یک از سلاطین صفوی گذشته از تعصب در قبال مذهب شیعه، موضعگیری و سیاستی خاص داشتند که در میان آنان طهماسب اول به عنوان پادشاهی که با پنجاه و چهار سال سلطنت از حکومت طولانی مدت برخوردار بود موضعگیری ها ودلبستگی ها وراهکارهایی در قبال مذهب شیعه در پیش گرفت که تا حدی در مواردی منحصر به فرد ویا اینکه بنیانگذار بعضی از سیاست ها در قبال تشیع بود.. لذا دوران طولانی وی از نظر سیاست مذهبی قابل توجه و.حاوی نکات اساسی است که در این نوشته به آن پرداخته خواهد شد.در جهت تبیین این موضوع ، شناخت شخصیت دینی و مذهبی طهماسب و ابعاد آن از جمله: توبه از مناهی، چگونگی اندیشه های عبادی و معاملاتی وی وهمچنین مناسبات با علماء ودلبستگی ها نسبت به حضرت صاحب الامر ( عج) ، تعصب در تبار سیادت که آن را دال مرکزی سیاست مذهبی خود کرده بود شایسته بررسی و اهمیت است . بنابراین این مقاله سعی دارد که با لحاظ موارد فوق به تبیین رویکرد و رفتار مذهبی شاه طهماسب بپردازد.
Establishment of the Safavid dynasty in Iran and the Shia religion as the official religion of the country in this period religiously distinguished this from other previous periods. Each of the Safavid kings had stance and specific policy against shia, among them Tahmasp as the kingdom was that from long-term government And also to express extreme prejudice to the Shia.Therefore, it seems that identifying Tahmasp religious character and its dimensions including those of repentance from sins, his performance in accomplishment of religious duties, and his other religious practices is essential. Hence, considering Tahmasp other religious activities, this study is trying to investgate on his religious character and attitude.
Machine summary:
در خصـوص سیاست مذهبی شاهان صفوی از جمله سیاست مذهبی شاه طهماسب مقالات ونوشـته هـای متعددی با رویکردهای مختلف تألیف شده است از جمله آثار متعدد رسول جعفریـان دیـن وسیاست در دوره صفویه وهمچنین کتاب سه جلدی صفویه در عرصـه سیاسـت ، فرهنـگ ومذهب وتک نگاری او در باره خاندان کرکی که به جنبه های متعددی از مسـائل مـذهبی وفرهنگی توجه کرده است و همچنین نوشته هاشم آقا جری یعنی دین ودولـت در عصـر صفوی و کتاب ساختار نهاد و اندیشه دینی نوشته منصـور صـفت گـل ودیـن ومـذهب در عصر صفوی مریم میر احمدی و کتاب مشهور مهاجرت علمای شیعه جبل عامل بـه ایـران فرهانی منفرد و مخصوصا اثر جالب ابی صعب تحت عنوان تغییر مذهب در ایران با تأکیـد بر عدم تطابق عنوان بر محتوا یـاد کـرد .
از طرفی علمای جبل عامل بـه ویـژه محقـق کرکی از زمان شاه اسماعیل خود را به دربار شاه صفوی رسـاند ، امـا بـا توجـه بـه روحیـه الوهی انگاری شاه اسماعیل و باورهای غالیانه قزلباشان ، چندان مجال و میدانی نیافت و بـه زودی دربار شاه صفوی را ترک کرد ، اما عکـس آن در دوره شـاه طهماسـب بـا توجـه بـه نیازمندیها وموقعیت شاه جدید ، بیشتر مورد استقبال قرار گرفت ، بطوریکه شاه طهماسـب آن چنان توجه و علاقه ای به محقق کرکی نشـان داد کـه او را نایـب امـام زمـان ( عـج ) نامید( (خوانساری، ١٣٥٧:ص ٣٦١).
اول آنکه وی با برجسته سازی این موارد سعی کـرده است تا پایبندی خود را متظاهرانه به شریعت اعلام نماید ؛ دیگر اینکه باید چنـین رفتارهـای خلاف و غیر مذهبی و منکر بیشتر در میان قزلباشان شیوع داشته باشد تا جامعه ایران .