Abstract:
احادیث ائمۀ اطهارk از سرمایههای بزرگ معرفتی و هدایتی در تبیین و تفسیر آیات الهیاند. یکی از این احادیث گهربار حدیث «رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیا أَمْرَنَا»، از امام رضاR است که در عیون أخبار الرضاو معانی الأخبار شیخ صدوق آمده است. این روایت از سایر امامان نیز با همین مضمون صادر شده که بیانگر اهمیت آن است. فهم مراد از «احیای امر» در حدیث فوق محل بحث این مقاله است. این نوشتار به روش توصیفیتحلیلی به بررسی دلالی روایت یادشده پرداخته است. با تشکیل خانوادۀ حدیث و توجه به روایات دیگری که با همین مضمون است، معلوم شد احیای امر ائمهk به تعلّم و تعلیم معارف آنان است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که علوم امامان معصومk از جانب خداوند است و زمینۀ پذیرش آن در هر انسانی که از فطرت الهی منحرف نشده باشد، وجود دارد. همچنین یاد گرفتن و یاد دادن علوم و معارف ائمۀ اطهارk نقش اساسی در تبعیت و پیروی مردم از آنان دارد. بخشی از نوآوری این مقاله، تبیین بارزترین مصادیق «احیای امر» است که عبارتاند از برگزاری مجالس و تشکیل کلاسهای معرفتافزایی، امر به معروف و نهی از منکر، و تشکیل نظام ولایی برای تحقق عدالت در تمام ابعاد زندگی فردی و اجتماعی؛ اما تمام موارد یادشده زمینه و بستر را برای «احیای امر» فراهم میکند و تحقق واقعی احیای امر ائمۀ اطهارk در پیروی و تبعیت از آنان و زنده نگه داشتن نظام ولایی برای تحقق عدالت و تربیت انسان کامل است.
The hadiths of the Imams (as) are among the great epistemological and guiding in explaining and interpreting the divine verses. One of these valuable hadiths is from Imam Reza (peace on him): "رحم الله عبدا احیا امرنا", Which is mentioned in Uyun Akhbar al-Rida wa Ma'ani al-Akhbar by Sheykh Saduq. Some similar hadiths also have been issued from other Imams (as) with the same theme, which indicates its importance. Understanding the meaning of "ihya' amr" in the hadith is the subject of this article. This article has studied the semantics of the mentioned hadith by descriptive-analytical method. By forming a family for hadiths and focusing other traditions that have the same theme, it became clear that the reviving the affair of the Imams (as) is based on learning and teaching their knowledge. The knowledge of the infallible Imams (as) is from God, and there is a ground for accepting it in every human being who has not deviated from the divine nature. Findings of the research indicate that learning and teaching the sciences and knowledge received from Imams (as) has a fundamental role in the people's following them. Part of the novelty of this article is because of the explanation of the most obvious examples of "ihya' amr", which include holding meetings and forming knowledge-raising classes, enjoining good and forbidding evil, and forming a provincial system to achieve justice in all aspects of individual and social life. The actual realization of the reviving the affair of the Imams (as) is in following and obeying them and keeping alive the system of guardianship for coming off the justice and training complete human beings.
Machine summary:
این حدیث به نقل از شیخ صدوق در کتاب *ویجردادنشجوهکتدنج و نیـز در آندنجگق وث دانش با سند متصل خود از امام رضاع چنین آمده است : «حَدََّثَنا عَبْدُ اْلوَاحِـدِْ بـنُ مُحَمَّدِْ بنِ عُبْدُوسٍ رَحِمَهُ الَّلهَُ قالَ حَدََّثَنا عَِلی بنُ مُحَمَّـدِْ بـنِ قَُ تیبَـلإَ الَّ نیسَـاُبورِ ی عَـنْ حَمْدَانَْ بنِ سُلَیمَانَ عَنْ عَبْدِ السَّلَامِْ بنِ صَاِلحٍ اْلهَرَوِی قالَ سَمِعْتُ أََبا اْلحَسَنِ الرِّضَاع یقُولُ رَحِمَ الَّلهُ عَبْداً أَحْیا أَمْرََناَ فقُلْتَُ لهَُ فکَیفَ یحْیی أَمْرَکُمَْ قالَ یتعََّلمُ عُلُومََنا وَ یعَِّلمُهَا الَّناسََ فإِنَّ الَّناسََ لوْ عَِلمُوا مَحَاسِنَ کَلَاِمَناَ لاَّتبَعُوَنا»(ابن بابویه ، ١٣٦١ش ، ص١٨٠).
رابطـۀ بـین علـم و آگـاهی از محاسن ک>م ائمه و تبعیت از آنان نیز بیانگر این واقعیت است که محاسن ک>م ائمـه مطابق با فطرت است و مورد پذیرش و پیروی مردم قرار میگیرد؛ پـس مسـئله ایـن حدیث احیای امر ائمۀ اطهارع است .
با تشکیل خانوادٔە حدیث و بررسی روایات دیگری کـه شـبیه و هـم مضـمون بـا روایت امام رضاع که موضوع بحث ما در این نوشتار است ، این نتیجـه بـه دسـت میآید که گونه های دیگر احادیث مرتبط با حـدیث فـوق گرچـه تفـاوت انـدکی در الفاظ دارند، در حقیقت در صدد بیان روشهـای مختلـف دیگـری از «احیـای امـر» هستند، ولی درمجموع محتوا و مضمون یکسانی دارند.
تطابق سخنان ائمۀ اطهارع با فطرت در حدیث مورد بحث ، هنگامی که راوی سؤال میکند: احیای امر شما چگونـه اسـت ؟ امام رضاع میفرمایند: «راه احیای امر ما، این است که شما با علوم و معارف ما آشـنا شوید و این علوم و معارف را خوب برای مردم معرفی و تبیین کنید؛ زیـرا اگـر مـردم زیبایی اندیشه های ما را درک کنند، به طور قطع از ما تبعیت و پیروی میکنند.