Abstract:
قراردادهای بالادستی صنعت نفت و گاز از مهمترین قراردادهای عمومی است که دارای جنبههای فنی، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، مالی، سیاسی و زیستمحیطی است. در خلال اجرای قرارداد، امکان توقف یا ایجاد مانع به علت وقوع معاذیر قراردادی وجود دارد. در این تحقیق با مطالعة قراردادهای بالادستی نفتی در نظام حقوقی ایران و کامنلا، وضعیت عذر قراردادی عقیم شدن قرارداد یا فراستریشن را از منظر مفهوم و مبنا، شرایط و آثار و ضمانت اجرا مورد بررسی قرار دادهایم. نتایج بررسی نشان میدهد عقیم شدن یا انتفای قرارداد بهعنوان مهمترین عذر قراردادی در قراردادهای بالادستی منعقده در نظام حقوقی کامنلا به رسمیت شناخته شده و وقوع عوامل عقیمکننده سبب خاتمة قرارداد میگردد. در نظام حقوقی ایران، عقیم شدن قراردادها با شرایط و اوصاف نظام کامنلا به رسمیت شناخته نشده، ولی مصادیقی را میتوان یافت که ناشی از توجه به این عذر قراردادی در قراردادهای بالادستی صنعت نفت و گاز است. ماهیت و ویژگیهای خاص این قراردادها سبب میگردد مدیریت حقوقی قرارداد برای ادامة حیات آن در اولویت اصلی طرفین باشد و آثار و ضمانت اجراهای عقیم شدن قرارداد نیز متناسب با اوصاف و ویژگیهای خاص این قراردادها تحلیل گردد.
Upstream oil and gas contracts are of the most important public contracts that have technical, economic, social, legal, financial, political and environmental aspects and are concluded for investing in and oil operations in exploration, development and production. The contract may be hindered or stopped because of contractual excuses. In this study, by studying the upstream oil contracts in the Iranian legal system and common-law, we have examined the frustration of the contract from the perspective of concept and basis, conditions and effects and guarantee of the performance of this excuse. The results show that frustration of the contract is recognized as the most important contractual excuse in the upstream contracts concluded in the common-law legal system. In the Iranian legal system, the frustration of contracts is not recognized with terms and characteristics of the common law system, but examples can be found that are similar to contractual excuses in the upstream contracts of the oil and gas industry. The nature and special features of these contracts make the legal management of the contract to be the main priority of the parties to continue the life of the contract and the effects and guarantees of contract frustration are adjusted according to the specific characteristics of these contracts and different forms of general non-oil contracts.
Machine summary:
طولاني مدت بودن اين قراردادها، لزوم صرف هزينه هاي سنگين و سرمايۀ فراوان ، عدم قابليت پيش بيني رفتار مخزن و بازار، وجود ريسک هاي بالقوه و بالفعل زياد و عدم اطمينان ، اهميت امنيتي و راهبردي نفت و گاز در عرصۀ بين المللي ، دخالت بازيگران متعدد خصوصي ، دولتي و شرکت هاي فرامليتي ، مسائل حاکميتي و دولتي ، عمومي و مردمي بودن منابع نفت و گاز در برخي کشورهاي صاحب منابع ، سبب شده قراردادهاي مرتبط با بخش بالادستي صنعت نفت و گاز نسبت به ساير قراردادهاي عمومي (غيرنفتي ) و قراردادهاي بخش پايين دستي ، از تفاوت ها و تمايزات عمده اي برخوردار باشد و احتمال تغيير شرايط و اوضاع واحوال بر انعقاد قرارداد، وقوع تغييرات ، حوادث و اتفاقات و وقايع و معاذير و موانع اجراي قرارداد در ابعاد مختلف اقتصادي ، سياسي ، فني ، مالي ، حقوقي ، زيست محيطي ، فناوري ، اجتماعي و...
در قراردادهاي نفتي منعقده در کامن لا، در بند B مادٔە ٢١ الگوي قراردادي استاندارد صنعت نفت و گاز فراساحلي انگلستان ٢٠١٩، ذيل موضوع خسارات تبعي ١ «از دست دادن و يا به تعويق انداختن توليد، از دست دادن محصول ، از دست دادن استفاده ، از دست دادن درآمد، سود يا سود پيش بيني شده (در صورت وجود)، در هر حالت خواه مستقيم يا غيرمستقيم باشد، تا حدي که اين موارد در بند الف (خسارات تبعي يا غيرمستقيم براساس حقوق انگلستان ) لحاظ نشده باشد و خواه در تاريخ مؤثر شروع قرارداد قابل پيش بيني باشد يا نه »، مشمول خسارات تبعي دانسته شده است که براساس اين ماده ، شرکت بايد مسئوليت گروه پيمانکاران را نسبت به اين خسارات بrذيرد و اين خسارات را از راه هاي مختلف کاهش داده يا 1.