Abstract:
عرفان یک جریان معرفتی مبتنی بر شهود و برخاسته از تهذیب نفس است که مبانی نظری آن در متون دینی و آثـارعرفانی و ادبی تجلی یافته است.مسئلۀ طی الارض در عرفان به عنوان یکی از اقتضائات برخاسته از مراتب کشف صوری در راستای تجلی اسماء و صفات الهی تحلیل و ارزیابی شده است. مراحل کمال آدمی از نگاه مولوی براساس تحول و تبدیل وجود انسان از نقص به سوی کمال نامنتاهی شکل می گیرد. ایـن تبدیل و تحول، افزون بر تأثیر باطنی ، در کالبد جـسم مادیّ او نیز اثر گذار است. ازاین‌رو از دید مولوی کیفیت طی‌الارض در این حوزه قابل‌تبیین می باشد. بر این اساس، باطن انبیاء و اولیاء الهی دارای صفات و قابلیت‌های خاصی است که جسم آنان را از دیگر افراد متمایز می‌کند و با توجه به تکامل و تعالی جسم در اثر سیر و سلوک، زمینۀ لازم بـرای پذیـرش کراماتی همچون طی‌الارض را فراهم مـی‌کند. در این جستار پس از بررسی مفهوم طی‌الارض و مبانی طرح این مسئله در نگاه مولوی، به تشریح و تبین کیفیت تحقق آن می‌پردازیم.
Machine summary:
(عفیفی، 1366: 120) این مقام احدیت جمع، تنها با یگانگی میان روح و بدن، در واحد انسانی تبیین می‌گردد و معجزات انبیا و کرامات اولیا از برکت این اسم اعظم، مفتاح همۀ مشکلات است (حسن‌زادۀ آملى، 1371: 66) کان فسون و اسم اعظم را که من بر کر و بر کور خواندم شد حسن (مولوی، 1382، 2: 142) بنابراین مقام احدیت در عارف با یگانگی نفس و بدن و انقطاع از غیرخدا حاصل می گردد.
جانشینی مقام خلیفة‌اللهی انسان که قرآن از آن پرده برداشته (بقره/ 31) نوعی خلافت تکوینی است نه امری اعتباری و قراردادی؛ زیرا جامعیت اسما و صفات خداوند متعال، او را شایستۀ مقام خلافت الهی کرده است (مصباح یزدی، 1384، 2: 264 ) و رمز استحقاق انسان برای تصدّی این مقام خلافت الهی، هم‌سویی و اتحاد میان بدن و نفس وی است، که حق‌تعالی فیض را متناسب با هر یک از جنبه های ظاهری و باطنی به او اعطا می‌کند.
(همان : 268) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بنابراین مقام جانشینی خداوند که محصول آن فنای در خالق و آراسته شدن به صفات و اسماء الهی است با یگانگی و اتحاد نفس و بدن محقق می‌گردد.
(سبزواری، 1413: 182 -181) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} بنابراین تهذیب نفس وبندگی خداوند، سبب تجلی اوصاف الهی در انسان گردیده واو را از دام کثرت‌ها رهانیده، به وحدت حقۀ الهی می‌رساند (کلينی،1407: 245) در باور مولوی، خداوند به جسم اولیا خاصیت و طبیعت روح را اعطا کرده که مـی‌تواند فـاصله‌های بسیار طولانی را در زمانی کوتاه طی کند.
(
, 
, 
)
