Abstract:
کسری بودجه پیشی گرفتن مخارج دولت از درآمدهای آن است. از نظر بسیاری از مکاتب اقتصادی وجود کسری بودجه پیدرپی نشانه ضعف اقتصادی کشور میباشد و دولت آن کشور لازم است به اصلاحات اقتصادی بپردازد و از طرق مختلف کسری بودجه مستمر را رفع نماید و یا حداقل کاهش دهد. تا زمانی که این امر مهم محقق شود لازم است جهت تأمینمالی کسریبودجه مناسبترین روش انتخاب شود. روشهای مختلفی جهت تأمینمالی کسری بودجه مانند استقراض از بانکمرکزی، استقراض از خارجیان و استقراض از مردم و بخش خصوصی وجود دارد. تحقیق حاضر با توجه به روند رو به رشد استفاده از اسناد خزانه اسلامی در ایران جهت تأمین مالی کسری بودجه به این موضوع پرداخته و تأثیر انتشار این اوراق بر متغیرهای اقتصادی را در مقایسه با تأمین مالی کسری بودجه از طریق استقراض از بانک مرکزی تحلیل نمودهاست. این مقایسه با استفاده از طراحی الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی(DSGE) برای ایران به عنوان یک اقتصادباز انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که در مواجهه با تکانه نرخ ارز و تکانه پولی و تکانه نفتی به منظور افزایش سرمایهگذاری، افزایش تولید ناخالص داخلی و کاهش تورم استفاده از اسناد خزانه اسلامی روش مناسبتری میباشد در صورتی که به منظور افزایش مصرف خانوار استقراض از بانک مرکزی روش بهتری در زمان ایجاد تکانه میباشد. همچنین نتایج نشانمیدهد در صورت استفاده از اسناد خزانه اسلامی در اثر ایجاد این سه تکانه، متغیرهای مورد بررسی کمتر از حالت تعادل خود خارج میشوند و در مدت زمان کوتاهتری به تعادل اولیه خود بازمیگردند.
The budget deficit refers to the situation where the government’s expenditures exceeding its revenues According to many schools of economics, the existence of a persistent budget deficit in an economy is a sign of that country’s economic weakness, and the government of that country must implement economic reforms to eliminate or reduce it in various ways. There are various ways to finance the budget deficit such as borrowing from the central bank, borrowing from foreigners and borrowing from the people and private sectors. The present study, considering the growing trend of using Islamic treasury bills in Iran to finance the budget deficit, has addressed the importance of the impact of issuing these bonds on economic variables compared to financing the budget deficit through borrowing from the Central Bank. For this purpose, a Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) model has been developed for the Iranian economy as an open economy Results claim in order to increase the investment, enhance the state consumptions and the deflation, while facing exchange rate momentum and monetary momentum, it would be a better choice to use the Islamic Treasury Bills. Whereas to increase the consumptions, receiving a loan from the Central Bank would be a better option in the case of momentum. Moreover, results indicate that in the case using Islamic T-Bills due to these two momenta, observing variables would be less off-balance and they would return to their early balance within a short span of time.
Machine summary:
تحليل مقايسه اي تأمين مالي کسري بودجه دولت از طريق اسناد خزانه اسلامي و استقراض از بانک مرکزي داود رشيدي دانشجوي دکتري اقتصاد دانشگاه اصفهان davoudrashidi4820@ase.
تحقيق حاضر با توجه به روند رو به رشد استفاده از اسناد خزانه اسلامي در ايران جهت تأمين مالي کسري بودجه به ين موضوع پرداخته و تأثير انتشار ين اوراق بر متغيرهاي اقتصادي را در مقايسه با تأمين مالي کسري بودجه از طريق استقراض از بانک مرکزي تح يل نموده است .
مطالعات منتخبي که در داخل به بررسي کسري بودجه دولت و روش هاي تأمين مالي آن پرداخته اند شامل مطالعات ذيل است : صمصامي و ديگران (١٣٩٣) با استفاده از روش معادلات هم زمان و اطلاعات سري زماني ١٣٥٧ تا ١٣٨٨ به اين نتيجه ميرسند که تأمين مالي دولت از طريق افزايش نرخ ارز نسبت به استقراض از بانک مرکزي، توليد را بيشتر کاهش ميدهد و تورم را بيشتر افزايش ميدهد.
퐹푅௧=퐹푅௧ିଵ+휉푋표௧+푋푛표௧−푃௧∗퐼푀௧ (50) با تبديل اين رابطه به نسبت شاخص قيمت خارجي ∗푃௧، انباشت ذخاير خارجي حقيقي عبارت است از: )به تصویرصفحه رجوع شود) لحاظ روش هاي تأمين مالي کسري بودجه در الگو در اين الگو فرض شده است که کسري بودجه دولت از طريق يکي از دو روش استفاده از اسناد خزانه اسلامي يا استقراض از بانک مرکزي تأمين مالي ميشود.
نتايج و تحليل يافته ها در اين بخش به ارائه توابع واکنش آني شوکهاي شبيه سازي شده نرخ ارز و رشد نقدينگي براي متغيرهاي اقتصادايران شامل مخارج دولت ، تورم مصرف کننده ، مصرف و سرمايه گذاري در دو حالت استفاده از اسناد خزانه اسلامي و استقراض از بانک مرکزي جهت تأمين مالي کسري بودجه دولت پرداخته ميشود.