Abstract:
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل میزان تحقق اهداف و شاخص های کمّی آموزش عالی با تمرکز بر بُعد ظرفیتسازی و ارتقای نیروی انسانی ذیل برنامه ششم توسعه و استخراج درسآموزههای کلیدی در راستای تدوین سند برنامه هفتم توسعه است.
طرح پژوهش/ روش‏شناسی/ رویکرد: پژوهش حاضر با بهرهگیری از آموزههای روششناسی علم طراحی با ماهیت تجویزی، از روش مطالعه موردی و مطالعه اسنادی برای ارزیابی عملکرد حوزه آموزش عالی در برنامه ششم توسعه استفاده میکند و از نظر روش گردآوری و تحلیل دادهها، روش کتابشناسی بر مبنای نمایهسنجی و آزمون T نمونههای مستقل را بکار میگیرد.
یافتهها: یافتههای پژوهش حاکی از آن است که از حیث مفهومی، در بخش آموزش عالی عمده شاخصها از جنس دروندادی و بروندادی بودهاند و شاخص های اثر و پیامد مورد توجه نبودهاند. از حیث بررسی عملکرد، شاخصهای «سهم دانشجویان غیردولتی»، «نسبت هیئت علمی تماموقت استادیار به بالا به کل هیئت علمی تمام وقت در دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف)»، و «تعداد شعب خارجی دانشگاههای کشور» در وضعیت مناسب هستند، ولی شاخصهای «سهم دانشجویان خارجی»، «تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی گروه علوم پایه» و «سهم آموزشهای مهارتی» در وضعیت مناسبی قرار ندارند.
ارزش/ اصالت پژوهش: در این پژوهش برای اولین بار با مبنا قرار دادن مدل شاخصمحور نتیجهمحور، به ارزیابی عملکرد اهداف کمی آموزش عالی ذیل برنامه ششم توسعه پرداخته شده است. بر اساس این، نتایج پژوهش دلالتهای سیاستی را برای سیاستگذاران به منظور مد نظر قرار دادن طیف متنوعی از شاخصها در ابعادِ مختلف عملکردی فراهم میکند.
Purpose: The main purpose of this study is to evaluate the achievement of goals and the quantitative indicators of higher education focusing on capacity building and human resource development according to the Sixth Development Plan and at the same time, highlighting key lessons as to the preparation of documents for the Seventh Development Plan.
Methodology: Using the Design Science Research (DSR) methodology together with prescriptive orientation, this study applied the case study research method and documentary study to evaluate the outcomes of higher education in the Sixth Development Plan. In terms of data collection and analysis, independent samples of T-test and bibliographic method based on indexing were performed.
Findings: The findings of the study indicate that conceptually all indicators in the higher education sector have been input and/or output-oriented; however, effectiveness and outcomes have not been considered. In terms of performance review, such indicators as "share of non-governmental university students", "ratio of full-time faculty members including assistant professor and higher ranks to the total of full-time faculty members in universities affiliated to the Ministry of Science, Research, and Technology", as well as "number of Iranian university branches abroad" are all in a good condition; Nevertheless, the indicators "share of foreign students", "number of postgraduate students in departments of Basic Sciences" and "share of skills training" are not satisfactory.
Originality: Applying index-based and outcome-based model, the performance of the quantitative goals of higher education under the Sixth Development Plan has been evaluated for the first time in Iran. Accordingly, the research results provide policy implications for policymakers so that they may consider a more diverse range of indicators in different performance dimensions.
Machine summary:
در این راستا برنامه ریزیهای توسعه ای و راهبردی، بهبود فرایندها و روشها و پایش و ارزیابی مستمر کیفیت در چشم اندازهای زمانی مختلف اجتناب ناپذیر است که البته نیاز به اطلاعات واقعی دقیق مرتبط و روزآمد است تا بتوان ارزیابی دقیقی از عملکرد وضع موجود و تحقق اهداف مورد نظر داشت هیئت نظارت و ارزیابی فرهنگی و علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی (۱۳۸۴ در این میان قوانین برنامه های توسعه ای از جمله استادی راهبردی برای پیشرفت و توسعه هر کشور محسوب میشوند و ارزیابی عملکرد بخش های مختلف Freidson & Rist, 2020; Khodabakhshi( برنامه های مذکور از اهمیت بسزایی برخوردار است (& Nowrouzzadeh, 2011 ارزیابی عملکرد عبارت است از فرایند سنجش اندازه گیری و مقایسه میزان و نحوه دستیابی به وضعیت مطلوب با توجه به شاخصهای معین در دامنه تحت پوشش معین در دوره زمانی معین با هدف بازنگری اصلاح و بهبود مستمر آن امیران ۱۳۸۳ (۷۷) نکته قابل توجه در این تعریف لزوم وجود استاندارد عملکردی برای ارزیابی است که میتواند در دو مرحله اجرایی شود.
(به تصویر صفحه رجوع شود) شکل ۶ مقایسه عملکرد و هدف شاخص تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی گروه علوم پایه در طول سالهای برنامه بر اساس داده های موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی سهم آموزشهای مهارتی با هدف افزایش مهارت آموزی برخی دوره ها و کارگاههای مهارت آموزی توسط وزارت عنف مورد توجه قرار گرفته است.
Study and Impact of Implementation of Iran's Higher Education Policies on the Evaluation of Third, Fourth and Fifth Development Plans of the Islamic Republic of Iran on the Performance of the Ministry of Science and Research and Technology.