Abstract:
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی درمان شناختی رفتاری گروهی در افسردگی و سلامت روان مادران دارای کودک دختر بیش فعال بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث روشی نیمه آزمایشی از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ی مادران دارای کودک دختر مبتلا به اختلال بیش فعالی در دوره ابتدایی منطقه 2 شهر اصفهان، که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول به تحصیل هستند، بود. با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای 3 مدرسه انتخاب، سپس 30 نفر از 83 مادر مراجعه کننده به مراکز که کودکان آنها بر پایه ملاکهای تشخیص راهنمای تشخیصی DSM-IV و آماری اختلالهای روانی- نسخه چهارم و مقیاس کانرز والدین، دارای کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی بودند، به شیوه نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی انتخاب و در گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند (گروه آزمایش= 15 نفر/گروه کنترل= 15 نفر). ابزار پژوهش پرسشنامه افسردگی بک، سلامت روان (GHQ) و بیش فعالی کانرز فرم والدین بود. برای تجزیه و تحلیل دادهها از دو سطح توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و استنباطی (تحلیل کوواریانس) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که روش درمان شناختی رفتاری گروهی بر افسردگی مادران کودکان بیش فعال/ نقص توجه موثر بوده، وباعث کاهش میزان افسردگی آنها شده است (005/0> P). همچنین نشان داد که تاثیر درمان شناختی- رفتاری در سلامت روان مادران کودکان بیش فعال/ نقص توجه موثر بوده است (005/0> P)، یعنی میزان سلامت روان آنها در پس آزمون گروه آزمایش افزایش یافته است. بنابراین استفاده از این رویکرد درمانی برای بهبود افسردگی و سلامت روانی مادران دارای کودک بیش فعال/ نقص پیشنهاد میشود.
Machine summary:
نتايج تحليل کوواريانس نشان داد که روش درمان شناختي رفتاري گروهي بر افسردگي مادران کودکان بيش فعال / نقص توجه مؤثر بوده ، وباعث کاهش ميزان افسردگي آنها شده است (٠٠٠٥>P).
همچنين نشان داد که تاثير درمان شناختي- رفتاري در سلامت روان مادران کودکان بيش فعال / نقص توجه مؤثر بوده است (٠٠٠٥>P)، يعني ميزان سلامت روان آنها در پس آزمون گروه آزمايش افزايش يافته است .
(1396 ١Attention Deficit-Hyperactivity Disorder ٢Fabiano, Schatz, Aloe et al ٣Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th Edition: DSM-5 ٤Verrotti, Moavero & Panzarino ٥Schulz, McGinnis & Zhang ٦Sellers, Maughan & Pickles افسردگي مادران استفاده از روش هاي تنبيهي، به خصوص جسمي آن را در اين کودکان افزايش ميدهد (ويمبس ، داوسون و اگان ، ٢٠١٧).
از اين رو با توجه به اينکه تمرکز برنامه هاي شناختي رفتاري مي تواند نقش مهمي در ابعاد روانشناختي و سلامت روان والدين کودکان ADHD داشته باشد، در اين پژوهش محقق قصد دارد تاثير درمان شناختي رفتاري بر افسردگي و سلامت روان مادران دختر مبتلا به اختلال بيش فعالي/ نقص توجه مورد ارزيابي قرار دهد.
همچنين نتايج تحليل کواريانس چند متغيري در سلامت روان نشان مي دهد که درمان شناختي رفتاري بر سلامت روان مادران کودکان داراي اختلال بيش فعالي/ نقص توجه مؤثر بوده است (٤٦/٥٣ =F و ٠/٠١ >P ).
با توجه به يافته هاي اين پژوهش به مشاوران مدارس 2 Carbone et al 5 2 Andersson et al 6 ابتدايي و کلينک هاي مشاوره پيشنهاد ميشود از روش هاي درماني شناختي رفتاري (CBT) براي کنترل و کاهش افسردگي و سلامت رواني مادراني که داراي کودکان بيش فعال / نقص توجه هستند استفاده کنند.