Abstract:
استقلال در مسئولیت، امری است که مقتضای عقل و عدل دانسته میشود و به این جهت است که در نظامهای حقوقی مختلف، تحت عناوین گونه گون، ظهور و بروز یافته و بر آن تصریح شده است. البته وجود آن به منزله یکسانی حدود و ثغور نیست. استقلال در مسئولیت، متضمن آن است که هر شخص، مسئول عملی دانسته میشود که مرتکب آن شده است و دیگری را نمیتوان بابت آن عمل، مسئول دانست. در نبود مسئولیت بینالمللی کیفری برای دولت، مسئولیت بینالمللی حقوقی مستقل، اقتضائات خاص خود را میطلبد و مطالعه آن در عرصه مسئولیت بینالمللی حقوقی (در مقابل مسئولیت بینالمللی کیفری اشخاص)، بایسته است. پژوهش پیش رو از رهگذر مطالعه تطبیقی قاعده وزر در فقه امامیه و گزاره مسئولیت مستقل در آوردههای کمیسیون حقوق بینالملل سازمان ملل متحد، به عنوان نهاد علمی تدوین و توسعه تدریجی حقوق بینالملل، افزون بر به زیر ذرهبین نهادن گزاره یاد شده، موجب میشود تا آموزهها و انگارههای حقوق اسلامی، نقش به مراتب بیشتری در مسیر توسعه حقوق بینالملل ایفا کنند. چه این که، این گونه نه تنها به غنای حقوق بینالملل کمک میکند، کارآمدتر شدن نظام حقوقی بینالمللی را در پی خواهد داشت. امری که اشاعه هر چه بیشتر اسلام، حفظ و افزایش منافع کشورهای اسلامی از جمله و به ویژه جمهوری اسلامی ایران را میتواند به دنبال داشته باشد.
Independence in responsibility is considered as requisite by reason and justice; hence, it has been identified by many legal systems under different titles. Of course, its existence in the legal systems, does not mean the sameness of its extension in all of them. Independence in responsibility implies that each person is responsible for the action he has committed. In the absence of international criminal responsibility for the states, independent international legal responsibility is based on its own requirements. The study investigates independent responsibility by “vizr rule” in Imamiyyah jurisprudence and independent responsibility in the International Law Commission of the United Nations, as a scientific body for the gradual development of international law that it makes the teachings and ideas of Islamic law play a far greater role in the development of international law. This way, not only would it contribute to the enrichment of international law and make the international legal system more efficient, it would also help the spread of Islamic countries profits, specially, Iran.
Machine summary:
/ ۱۵۴ پژوهش تطبيقي حقوق اسلام و غرب ، دوره ۱۰، شماره ۱، پياپي ۳۵، ۱۴۰۲ استقلال در مسئوليت حقوقي (غيرکيفري): مطالعه تطبيقي قاعده «وزر» 1 در فقه اماميه و «مسئوليت مستقل » در حقوق بين الملل 2 محمد ستايش پور١، علي حدادزاده شکيبا ۱ استاديار حقوق بين الملل دانشکده حقوق دانشگاه قم (نويسنده مسئول ).
پـژوهش پـيش رو از رهگذر مطالعه تطبيقي قاعده وزر در فقه اماميه و گزاره مسئوليت مستقل در آورده هاي کميسـيون حقـوق بين الملـل سازمان ملل متحد، به عنوان نهاد علمي تدوين و توسعه تدريجي حقوق بين الملل ، افزون بر به زيـر ذره بـين نهـادن گزاره ياد شده ، موجب ميشود تا آموزه ها و انگاره هاي حقوق اسلامي، نقـش بـه مراتـب بيشـتري در مسـير توسـعه حقوق بين الملل ايفا کنند.
۱۵۷ بين الملل ، شايسته توجه است که مجمع عمومي سازمان ملل متحد، در گزارش راجـع بـه عمليـات حفـظ صلح ، تصريح داشته است که ايـن اسـاس در حقـوق مسـئوليت بـين المللـي کـه مباشـر عمـل متخلفانـه بين المللي، مسئول عمل خويش دانسته بشود، به طور گسترده اي پذيرفته شده است و در قبال سازمان هـاي ١ بين المللي نيز قابليت اعمال دارد (٤ :١٩٩٦ ,٥١٣٨٩/UNGA Doc. A).
حال آن که در صورت اشتراک در مسئوليت بين المللي، بـه آن گونـه کـه در مجموعـه مـواد کميسيون حقوق بين الملل سازمان ملل متحد منعکس شـده اسـت ، عمـل مباشـر و آن شخصـي (اعـم از کشور و سازمان بين المللي) که به نحوي از انحاء در آن نقش ايفا کرده است ، با هم لحاظ ميگردد.