Abstract:
نظریۀ تکامل را چارلز داروین ابتدا در دانش زیست‌شناسی مطرح کرد، اما گذشت زمان نشان داد این نظریه محدود به حوزۀ زیست‌شناسی نماند و امروزه در شاخه‌های مختلف علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، تفسیر الحادی از این نظریه را، که امروزه در بستر الحاد تکاملی جدید روی داده است، می‌توان از جمله موانع جدی به‌منظور اسلامی‌سازی علوم انسانی تلقی کرد. از سوی دیگر علامه مصباح یزدی را می‌توان از پیشگامان پروژۀ اسلامی‌کردن علوم اسلامی قلمداد کرد. مسئلۀ مقالۀ حاضر این است که تأثیر الحاد تکاملی جدید بر مبانی علوم انسانی با محوریت آرای استاد مصباح یزدی نقد و ارزیابی شود. گردآوری داده‌‌ها به روش کتابخانه‌ای-اسنادی و صورت گرفته و برای داوری از روش تحلیلی (عقلی) سود جسته‌ایم. یافتۀ پژوهش نشان می‌دهد دعاوی ملحدان جدید از حیث اشکالات معرفت‌شناختی، الهیاتی و دین‌شناختی به‌شدت آسیب‌پذیر است.
The theory of evolution was first proposed by Charles Darwin in the science of biology, but the passage of time showed that this theory was not limited to the field of biology and today it has been considered in various branches of human sciences. In the meantime, the atheistic interpretation of this theory, which has taken place today in the context of new evolutionary atheism, can be considered as one of the serious obstacles for the Islamization of human sciences. On the other hand, Allameh Misbah Yazdi can be considered one of the pioneers of the project of Islamization of Islamic sciences. The issue of the present article is to criticize and evaluate the impact of new evolutionary atheism on the foundations of human sciences, focusing on the opinions of Professor Misbah Yazdi. Data collection was done by library-documentary method and we have benefited from analytical (rational) method for judging. The findings of the research show that the claims of the new atheists are highly vulnerable in terms of epistemological, theological and theological problems.
Machine summary:
در پژوهش حاضر، تأثیر الحاد تکاملی جدید به‌مثابۀ مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و دین‌شناختی بر علوم انسانی را براساس آرای استاد مصباح یزدی که در جامعۀ علمی ما یکی از پیشگامان پروژۀ نظریۀ علوم انسانی اسلامی معرفی شده، نقد و ارزیابی کرده است.
بر این اساس به نظر داوکینز هیچ‌گاه علم و دین با یکدیگر سر سازش نداشته و همواره در تعارض و نبرد با یکدیگرند؛ زیرا علم به لحاظ روش و متدولوژی مبتنی بر شواهد حسی است و حال آنکه دین مبتنی بر بنیادگرایی است؛ به این معنا که خداباوران چون حقیقت را در کتاب مقدس یافته‌اند، همواره بر مدار حقیقت حرکت می‌کنند و هیچ چیز نمی‌تواند آن‌ها را از عقایدشان منصرف کند؛ به بیان دیگر حقیقتی که کتاب مقدس بیان می‌کند، اصلی مسلم و بدیهی است و نه نتیجۀ فرایند استدلال و حال آنکه برای مثال نظریۀ تکامل نه به‌دلیل اینکه در کتاب مقدس آمده، بلکه به خاطر شواهد متعدد پذیرش شده است.
از نظر استاد مصباح در این رویکرد علم بودن گزاره‌ها به یقین روانی شخص بستگی ندارد، همچنین کلی بودن در آن‌ها لحاظ شده و از سوی دیگر موضوع در آن‌ها مشروط به عینی‌بودن است، اما همۀ این شروط برای علمی‌بودن آن‌ها کافی نیست، بلکه شرط دیگری لازم است؛ اینکه اثبات محمول برای موضوع باید از راه تجربۀ حسی امکان‌پذیر باشد و بتوان به دیگران هم ارائه کرد.
(
, 
, 
)
