Abstract:
همگرایی – واگرایی دو همزاد توامان در هرجامعهای محسوب میشوند. اگر یک جامعه را به اندام انسانی تشبیه کنیم؛ برای کارکرد صحیح بدن نیازمند کارکرد صحیح هرکدام از اندامها میباشیم. با این مثال ساده پی به این امر میبریم که در یک جامعه؛ همگرایی منوط به ارتباط صحیح و کارکردی نهادها و گروههای مختلفی میباشد. این پژوهش تلاش میکند با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با روش کتابخانهای به این سوال پاسخ دهد که سیستم اداری در عصر امویان چه تاثیری بر همگرایی اجتماعی آن دوران داشت؟ نویسندگان بعد از بررسی منابع و ماخذ مختلف به این نتیجه رسیدند که امویان با به کارگیری سیاست تعریب و استفاده از اهل ذمه در کادر اداری نظام اداری گامهایی مهمی در راستای همگرایی اجتماعی در شام برداشتند.
Machine summary:
اين پژوهش تلاش ميکند با رويکردي توصيفي- تحليلي و با روش کتابخانه اي به اين سؤال پاسخ دهد که سيستم اداري در عصر امويان چه تأثيري بر همگرايي اجتماعي آن دوران داشت ؟ نويسندگان بعد از بررسي منابع و مأخذ مختلف به اين نتيجه رسيدند که امويان با به کارگيري سياست تعريب و استفاده از اهل ذمه در کادر اداري نظام اداري گام هايي مهمي در راستاي همگرايي اجتماعي در شام برداشتند.
آنان توانستند در بعد اجتماعي با سياست مهاجرت اجباري مانند مهاجرت اعراب از شام به عراق و استفاده از آنان در سرکوب شورش ها و توازن قبيله اي از تنش هاي موجود بين قبايل جلوگيري کنند همسازگري را اعمال کنند در بعد عقيدتي مرجئه خالصه به مثابه ايدئولوژي حکومت اقشار توده را در اين راه همراه خود سازند.
از سوي ديگر سياست تعريب و ضرب سکه هاي اسلامي براي نخستين بار در جهان اسلام منجر به يکپارچگي و وحدت رويه در ساختار اداري عصر اموي گرديد.
ذکر اين نکته ضروري است که اعراب جنوبي مانند تمدن هاي معين ، سبا، حمير و اعرابي که در جغرافياي سياسي شامات و عراق عرب سکونت داشتند و صاحب تمدن هايي مانند آل لخم ، 33 غسان ، تدمر و نبطي بودند سال ها قبل از ظهور اسلام خود صاحب حکومت و نظام اداري هرچند به پيچيدگي حکومت هاي ايران و بيزانس نبودند، اما چند صباحي در اين مناطق کرو فري داشتند.