Abstract:
قائلین به وحدت شخصی وجود برای اثبات نظریه خودشان مبنی بر عینیت بین خالق و
مخلوق متمسکک به آیات و روایاتی شده اند که با بررسی دقیق می توان نادرستی کلام ایشان را
دریافت. یکی از آیاتی که قائلین به وحدت شخصی وجود-صوفیه- برای مطلوب خویش-
عینیت- به آن تمسکک کرده اند آیه شریفه «وللّه المشرق والمغرب فاینمّا تووا نم وجه اللّه ان
له واسع علیم»(البقر/۱۱۵) می باشد. ما در این مقاله با ارائه ۷ معنای مختلف در روایات و کلمات
علمای امامیه اثبات کردیم این آیه شریفه هیچگونه ظهوری بر مبنای عقیده ی قایلین به وحدت
شخصی وجود ندارد بلکه آیه از متشابهات محسوب می شود و بایستی به محکمات و اصل-
روایات متواتره و صحیحه که دلالت بر تباین بین خالق و مخلوق می کند- ارجاع داد.
Machine summary:
«عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ يَقْرَأُ السَّجْدَةَ وَ هُوَ عَلَى ظَهْرِ دَابَّتِهِ قَالَ يَسْجُدُ حَيْثُ تَوَجَّهَتْ بِهِ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ يُصَلِّي عَلَى نَاقَتِهِ وَ هُوَ مُسْتَقْبِلُ الْمَدِينَةِ- يَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَ وَجْهُ اللَّه»(حرعاملى، وسائل الشيعة، 1409ق: ج6 ص248) از امام صادق علیه السلام درباره مردی سوال کردم که در حالی که بر پشت چهارپا است سجده را قرائت میکند، فرمود به هر سمتی که روی کند سجده نماید، که رسول خدا بر پشت شتر در حالی که رو به مدینه بود نماز میخواند، خداوند میفرماید: {به هر سو رو کنید آنجا سمت خداست} و فی تفسیر القمی: «و قوله وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّه فإنها نزلت في صلاة النافلة- فصلها حيث توجهت إذا كنت في سفر- و أما الفرائض- فقوله «وَ حَيْثُ ما كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ» يعني الفرائض لا تصليها إلا إلى القبلة»(قمی، تفسیر القمی، 1363ش: ج1 ص58) در تفسیر علی بن ابراهیم قمی : {مشرق و مغرب از آن خداست پس به هرسوی رو کنید آنجا سمت خداست} امام کاظم علیه السلام فرمود: این آیه درباره نماز نافله نازل شده است، پس زمانی که در سفر بودی، به هر سمتی که روی کردی آن را به جای بیاور، اما عبارت {و هر کجا بودید روی خود را به سوی آن بگردانید} نمازهای فریضه را در نظر دارد که فقط باید به سمت قبله اقامه شود.