فرصت های تجاری و سرمایه گذاری در آسیای مرکزی از دست می روند Journal Article

با فروپاشی شوروی سابق و تأسیس جمهوری‌های مستقل،بازاری‌ بزرگ و پرتقاضا به روی تجار و سرمایه‌گذاران خارجی به ویژه در بلوک‌ سرمایه‌داری باز شد.بازاری که تنها در منطقهء آسیای مرکزی و ماوراء قفقاز جمعیتی بالغ بر 70 میلیون نفر را دربرمی‌گیرد. آسیای مرکزی و قفقاز با دارا بودن ذخایر غنی زیرزمینی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تجاری مناسبی را به روی جهان‌ غیر کمونیست گشود تا این کشورها بتوانند در توسعهء اقتصادی این‌ ناحیه،نقش بزرگی ایفا کنند و برای خود منافع اقتصادی بلند مدتی را دست‌وپا نمایند. شوروی سابق همواره دسترسی به آب‌های خلیج فارس و از آنجا به آبراه‌های بین المللی را از آرمان‌های خود برای گسترش تجارت‌ خارجی می‌پنداشت.در همین حال در یک دهه پیش از دوران جنگ سرد، بلوک غرب به سرکردگی آمریکا،حصاری قوی به دور شوروی سابق‌ کشیده بود و مانع از دسترسی آن به آب‌های بین المللی می‌شد.حتی‌ حکومت دست نشانده شاه نیز در ارتباط با همسایهء قدرتمند شمالی خود، تحت تأثیر القائات سیاستمداران آمریکایی،با احتیاط عمل می‌کرد. با فروپاشی شوروی سابق،این حصار قوی در عمل بی‌اثر شد و روند مناسبات جهانی،چهرهء دیگری را فراروی تجار و سرمایه‌گذاران‌ بین المللی نهاد.چهره‌ای که گسترش تجارت را اساس توسعهء اقتصادی‌ پایدار می‌داند و تلاش برای افزایش روابط خارجی را منشأ کسب منافع‌ اقتصادی بلند مدت می‌شمارد. شاید در میان کشورهای جهان،هیچ یک موقعیتی مناسب‌تر از ایران‌ برای گسترش مناسبات اقتصادی با آسیای مرکزی و ماوراء قفقاز را نداشته و ندارد. در این گزارش تلاش داریم که نشان دهیم از این فرصت تجاری‌ استثنایی چگونه بهره گرفته‌ایم.

"آیا از فرصت تجاری خود بهره برده‌ایم؟ کارشناسان اقتصادی با ارزیابی سطح مبادلات تجاری ایران با کشورهای آسیای مرکزی و ماوراء قفقاز بر این عقیده هستند که تجار و سرمایه‌گذاران ایرانی تاکنون از فرصت‌های تجاری در آسیای مرکزی نه تنها بهرۀ کافی نبرده‌اند،بلکه روند مناسبات تجاری-سرمایه‌گذاری را تا حدودی خدشه‌دار ساخته‌اند. کارشناسان اقتصادی با اشاره به امضاء صدها سند یادداشت تفاهم و همکاری میان ایران و کشورهای آسیای مرکزی و ماوراء قفقاز تأکید دارند که امضاء این اسناد به تنهایی نمی‌تواند راهی برای گسترش مناسبات اقتصادی باز کند،بلکه می‌بایست نظام اطلاع‌رسانی منظمی از این بازارها به وجود آید و فرصت‌های تجاری این منطقه برای تجار و سرمایه‌گذاران تشریح گردد. کارشناسان اعتقاد دارند که حرکت برای ایجاد منطقه آزاد تجاری مشترک با کشورهای آسیای مرکزی در ایجاد روند رشد مناسبات تجاری منطقه‌ای اثر مثبتی دارد،لیکن در ایران هنوز فضای مساعد برای چنین اقدام‌هایی وجود ندارد و محدودیت‌هایی در کار است که در بلند مدت به ضرر تجار و سرمایه‌گذاران ایرانی تمام می‌شود و از سوی دیگر فضای مساعد برای گسترش حجم مناسبات اقتصادی ایران با آسیای مرکزی و ماوراء قفقاز را فراهم نمی‌سازد. آنها اعتقاد دارند که از یک سود دولت می‌بایست تسهیلات ویژه‌ای برای تجار طرف معامله با کشورهای آسیای مرکزی برقرار و بستر تجارت را فراهم سازد و از سوی دیگر صادرکنندگان با عرضۀ کالاهای مرغوب و قیمت رقابتی سعی نمایند در این بازارها نفوذ کنند."