Abstract:
از جمله مباحث مبتلابه جهان اسلام و محرکه آرای اندیشمندان فرق و مذاهب اسلامی، «انفال» به عنوان یکی از منابع مالی و اقتصادی حکومت اسلامی است. این مقاله ضمن بررسی جایگاه انفال به لحاظ عمومی یا شخصی بودن، مقوله انفال را در فقه سیاسی شیعه مورد تأمل قرار میدهد و برخی از ویژگیها و امتیازات فقه شیعه را تبیین مینماید.
Machine summary:
"محقق حلی در شرایع که به قرآن فقه معروف شده مینویسد: و هی ما یستحقه الامام من الاموال علی جهة الخصوص کما کان للنبی(ص)؛ انفال عبارت است از اموالی که امام بر وجه خاصی مستحق است، همان گونه که برای رسول خدا(ص) نیز این استحقاق بوده است.
فکل شیء اما له رب ام لافالاول لربه لا للامام و الثانی للامام؛27 متفاهم از تمامی روایات باب انفال این است که اموالی که متعلق به امام است(انفال) عبارت است از عنوان کلی که بر موارد و مصادیق زیادی منطبق است و ملاک آن یک چیز است و آن اینکه هر چیزی اعم از اینکه زمین باشد یا غیر زمین، اگر صاحب نداشته باشد، ملک امام است و او هر جا مصالح مسلمانان اقتضا کند، آن را هزینه میکند.
افزون بر اجماع، روایات زیادی در این باره وارد شده است؛ از جمله به نقل از امام صادق(ع) آمده است: الانفال مالم یوجف بخیل ولارکاب او قوم صالحوا او قوم اعطوا بایدیهم و کل ارض خربة و بطون الادویة؛30 انفال عبارت است از زمینی که بدون تاخت و تاز (جنگ) و یا با صلح و یا با هدیه حاصل شود و نیز هر زمین خراب و شکم درهها.
این روایت از آن جمله است: عن ابی جعفر(ع) قال سمعته یقول: الفیء و الانفال ما کان فی ارض لم یکن فیها مراقة الدماء و قوم صولحوا و اعطوا بایدیهم؛ امام باقر(ع) فرموده است فیء و انفال عبارت است از زمینی که بدون جنگ و خونریزی و با صلح از دست کافران به مسلمانان واگذار شود."