Abstract:
کلیات مباحث مربوط به آب هیرمند در دوره پیش از 1339 و پس از آن خلاصه می شود. در دوره اول مذاکرات دو کشور ایران و افغانستان دستاورد بسیار مهم تغییر راه حل “تقسیم بالمناصفه آب” به “تحویل مقدار مشخص آب” را همراه داشت. اما در مرحله دوم ایران تسهیلات و امتیازاتی به افغانستان داد که مهم ترین آنها کوتاه آمدن از مواضع خود در رابطه با آب هیرمند بود. در واقع ایران سرسختی در قبال آب هیرمند را به انگیزه یافتن جا پایی در افغانستان کنار گذاشت.
Machine summary:
"چند روز بعد کمیساریای چخانسور پاسخ جالبی به نامهء مذکور داد که از حیث آشنا شدن با دیدگاه مقامات افغانی در مورد آب هیرمند و سیستان،قابل توجه میباشد: شکایت آن مرزبانی محترم در خصوص حفر رودخانهء جدیدی به وسیلهء مهندسان آمریکایی در محل تایهگی بین قلعه فتح و جوی نو،بکلی عاری از حقیقت است ولکن از نقطهنظر اینکه رعایای دولت پادشاهی افغانستان به نسبت عمیق گردیدن رود سیستان،مناصفهء آن حصهء خود را-که در پروتکل سال 5131 در بین نقاط بند کمانخان و تخشک تعیین گردیده است-گرفته نمیتوانند،چنانچه همین حالا آب رود هیرمند رود به قلت آب در اکثر قریه جات این مناطق سبز برگها تماما خشک گردیده و در بعضی قریهجات آب خوراکی به مشکل دستگیری میکنند.
08 موضوع خسارات وارده به اراضی کشاورزی افغانستان،توسط مقامات ذیربط ایرانی مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه در اوایل تیر همان سال ویر کشور،اعلم طی نامهای به نخستوزیر،علاء نوشت:موضوع طغیان هیرمند و خسارتی که به اهالی چخانسور افغانستان وارد آمده و ادعای جراید افغان که بسته شدن سدهای سیستان موجب خسارت اهالی چخانسور شده و گزارش جناب آقای مهران مشعر براینکه باز و بسته شدن دریچههای سد آب،از طرف افغانستان باعث خسارت ایران میشود،هر دو صحیح است زیرا وجود سدهای ریگ و سیستان در خاک ایران موجب شده که نهر مشترک پریان گود گردد و در دست گرفتن آب به وسیلهء افغانها باعث شده است که هر وقت آب زیادی دارند به طرف ایران سرازیر سازند و این عمل طبعا تولید خسارت میکند."