Abstract:
پرسش از وجود،بخش بنیادی هستیشناسی است و پیش پرسشهای اجتنابناپذیر همهی پرسشهای بعدی را دربارهی موجود در بر میگیرد. از آنجا که وجود کلیترین و عامترین مفهومی است که به خاطر وسعت و گستردگی،واجد کاربردها و اطلاعات متعدد و متنوعی میباشد که همهی آنها موضوع بحث فلسفی واقع نمیشوند،فارابی جهت رفع ابهام و تناقضهای ظاهری ناشی از تعدد و تنوع معانی وجود،به تحقیق در معانی موجود پرداخته و پس از بررسی لغوی لفظ موجود در زبان جمهور عرب و مترادف آن در سایر زبانها به بیان معانی مختلف آن در علوم نظری میپردازد و پس از تحلیل معانی آن درصدد تقلیل و تعمیم آنها برمیآید.
Machine summary:
"از آنجا که وجود کلیترین و عامترین مفهومی است که به خاطر وسعت و گستردگی،واجد کاربردها و اطلاعات متعدد و متنوعی میباشد که همهی آنها موضوع بحث فلسفی واقع نمیشوند،فارابی جهت رفع ابهام و تناقضهای ظاهری ناشی از تعدد و تنوع معانی وجود،به تحقیق در معانی موجود پرداخته و پس از بررسی لغوی لفظ موجود در زبان جمهور عرب و مترادف آن در سایر زبانها به بیان معانی مختلف آن در علوم نظری میپردازد و پس از تحلیل معانی آن درصدد تقلیل و تعمیم آنها برمیآید.
بنابراین الحروف،تفسیر ما بعد الطبیعهی ارسطوست،اما نه به این معنا که این دو کتاب در جمیع موضوعات مورد بحث متفقاند،بلکه مطمئنا تفاوتهایی وجود دارد که برخی راجعاند به اینکه فارابی به الفاظ و معانی مشهوره در لغات و اعصار و ملل غیر از لغت ارسطو و عصر و ملت او نظر دارد و برخی دیگر راجعاند به آنچه فارابی در فحوای کتاب ما بعد الطبیعه و مضمون و اغراض ارسطو در آن یافته است.
فلان شیء موجود است؛یعنی حقیقت عینی است و در متن خارج عینیت و تحقق دارد تحقیق کنیم اشیا و اموری که خارج از نفس واجد ذات و ماهیتاند،چه چیزیاند؟پس از تحقیق به سه امر منتهی میشویم:2-مقولات 2-مصادیق مقولات(چیزی که مقولات بر آنها حمل میشوند)3-آنچه ماهیت این اشیا از آن به وجود آمده که عبارت از«ماده»ی اشیاء است.
لذا وقتی در مورد شیء گفته میشود که«انه موجود»و«هو موجود»،شایسته است از گوینده سؤال شود کدام معنا از«موجود»را قصد کرده است؟معنای صادق یا ماهیت منحاز خارج از نفس(بوجه ما من الوجوه)که البته معنای دوم عام است و بر اشیایی صدق میکند که بین آنها نحوی از تقدم و تأخر برقرار است؛برخی علتاند و برخی معلول،بعضی مقدماند و بعضی مؤخرند؛به عبارتی موجود در معنای دوم مفهومی مشکک است."