Abstract:
هدف این مقاله بازیابی وجود یا عدم وجود روند معنیدار تغییر اقلیم در نیمه غربی کشور میباشد.دادههای ماهانه 16 متغیر اقلیمی در 12 ایستگاه سینوپتیک برای دوره 50ساله(2000-1951)استفاده گردیده است.دادهها شامل دو گروه متغیرهای دما و رطوبت میشود.روش تحقیقی مبتنی بر تحلیل آماری چند متغیره و مدلهای پیشبینی باکس جنکینز میباشد.با توجه به محاسبههای صورت گرفته بر روی دادهها،متغیرهای دمایی بویژه میانگین حد اقل دما، حد اقل مطلق و دمای نقطه شبنم دارای روند تغییرات معنیدار ولی با جهتهای متفاوت بودند(اصفهان،بوشهر،تهران و تبریز با روند افزایشی و اورمیه،خرمآباد و همدان با روند کاهشی)،با دقت در نتایج به دست آمده در ایستگاههای مختلف مجاورت با شهرهای بزرگ و موقعیت نسبی جغرافیایی در جهت روند تغییرات مؤثر بوده است.همچنین بر اساس نتایج به دست آمده دادههای رطوبت و بارش غالبا از روند تغییرات معنیداری برخوردار نیستند.
Machine summary:
با توجه به محاسبههای صورت گرفته بر روی دادهها،متغیرهای دمایی بویژه میانگین حد اقل دما، حد اقل مطلق و دمای نقطه شبنم دارای روند تغییرات معنیدار ولی با جهتهای متفاوت بودند(اصفهان،بوشهر،تهران و تبریز با روند افزایشی و اورمیه،خرمآباد و همدان با روند کاهشی)،با دقت در نتایج به دست آمده در ایستگاههای مختلف مجاورت با شهرهای بزرگ و موقعیت نسبی جغرافیایی در جهت روند تغییرات مؤثر بوده است.
هدف اصلی تحلیل سریهای زمانی باکس نکینز یافتن مدل تغییرات و پیشبینی آینده آن با استفاده از مدل های مختلف شامل مدلهای اتورگرسیو (AR) ،میانگین متحرک (MA) ،مدلهای تلفیقی اتورگرسیو-میانگین متحرک (ARMA) و مدلهای فصلی است که با برازش و تعیین مدل پیشبینی برای سری ایستا و نرمال شده(مثلا بارندگی،دما مانند آن)میپردازد(محمدی،1382).
تحقیق حاضر در پی بازیابی تغییر اقلیم در نیمه غربی کشور با استفاده از تحلیلهای آماری چند متغیره و بکارگیری 16 پارامتر اقلیمی در 12 ایستگاه نیمه غربی کشور است و با استفاده از روش سریهای زمانی(متدهای اتورگرسیو (AR) و روند با روش کمترین مربعات)مورد انجام گرفته است.
4-ایستگاه شیراز در چهار متغیر حرارتی یعنی دمای نقطه شبنم،حد اقل مطلق دمای ماهانه،متوسط دمای روزانه و میانگین دمای حد اقل ماهانه دارای روند معنیدار افزایشی است و در متغیر رطوبتی یعنی رطوبت نسبی و حد اکثر بارش 24 ساعته دارای روند کاهشی است.
ایستگاه همدان در متغیرهای حرارتی یعنی دمای نقطه شبنم،حد اقل مطلق دمای ماهانه،میانگین دمای روزانه و میانگین حد اقل دمای ماهانه دارای روند کاهشی با سطح معنیداری بالاست و در متغیر روزهای ابرناکی دارای روند صعودی است.