Abstract:
کتابخانههای عمومی وظیفهی خدماتدهی به همهی افراد جامعه را بر عهده دارند.به این لحاظ، تعداد جمعیت مهمترین پارامتر برای ایجاد کتابخانههای عمومی است و منابع آنها نیز باید بر حسب ترکیب و ساختار جمعیتی فراهمآوری شود.
در این مقاله،با نگاهی به آمارهای جمعیتی ایران،ابتدا دسترسی جمعیت به کتابخانههای عمومی در دو حوزهی شهری و روستایی بررسی میشود.سپس،نقش مؤلفههای جمعیتی مانند سن،جنس، سواد،مذهب،نوع فعالیت در تعیین نوع نیاز به منابع و خدمات کتابخانههای عمومی بررسی میگردد.
Machine summary:
"به این لحاظ، تعداد جمعیت مهمترین پارامتر برای ایجاد کتابخانههای عمومی است و منابع آنها نیز باید بر حسب ترکیب و ساختار جمعیتی فراهمآوری شود.
بنابراین لازم است فضای کتابخانهای در این شهرها به اندازهای طراحی شود که نیازهای جمعیت اضافه شده تا حداقل 20 سال آینده را پاسخ دهد و یا حداقل امکان توسعه در آینده را داشته باشد.
توزیع تعداد و درصد جمعیت کشور بر حسب جنس در سال 1385 اسکن (منبع:مرکز آمار ایران،1385) به طور کلی،خاستگاه نیاز زنان و مردان بر حسب وظایف و نقشی که در جامعه بر عهده میگیرند باهم فرق دارد،و هرچه بر سن آنان افزوده میشود این تفاوتها آشکارتر میشود.
آمار جمعیت پیروان مذاهب شیعه و سنی به دلیل ملاحظات ملی از سوی مرکز آمار اعلام نمیشود و لازم است در هر حوزهی کتابخانهای به طور کلی شناسایی و منابع مورد نیاز آنان تأمین شود(جدول 11).
جدول 11:توزیع جمعیت کشور بر حسب دین در سال 1385 اسکن (منبع:مرکز آمار ایران،1385) لازم به ذکر است که اقلیتهای دینی و مذهبی در جغرافیای جمعیت ایران بیشتر به صورت جمعی زندگی میکنند.
جمعیت معلول نابینا،ناشنوا و دارای اختلال در گفتار و صدا اسکن (منبع:مرکز آمار ایران،1385) کتابخانههای عمومی باید با ارائهی برنامههای متنوع اطلاعاتی و محملهای قابل استفادهی معلولان،انگیزههای لازم را برای جلب آنان به کتابخانه فراهم آورند(اشرفی ریزی،1383).
در این خصوص،بهتر است در ایجاد،گسترش و خدماتدهی کتابخانههای عمومی به نکات ذیل توجه شود: *اساس ایجاد کتابخانهی عمومی در یک نقطه یا حوزهی جمعیتی به تعداد جمعیت، نحوهی توزیع و پیشبینی رشد آن در آینده بستگی دارد."