Abstract:
فعالیتهای تولید-توزیع-عرضه در قالب زنیجیرهء عرضه،بخش عمدهای از مسائل و مخاطرات محیط زیست را پدید آورده است،به گونهای که از یک سو فشارهای فراوانی بر محیط زیست از نظر مصرف منابع طبیعی وارد شده و از سویی دیگر به واسطهء آلایندههای ناشی از مصرف،خسارات زیادی بر آن وارد شده است.ازاینرو به منظور حفاظت از محیط زیست،اقداماتی نظیر تدوین مجموعهای از استانداردها و قوانین در سطوح محلی،منطقهای،و بینالمللی انجام گرفته که بایستی در زنجیرهء عرضه لحاظ شود.این الزامات چالشهای جدیدی را در مدیریت زنجیرهء عرضه ایجاد کرده است که در نظر گرفتن آنها مبحث دیگری را با عنوان مدیریت محیط زیستی،گشوده است.این فضا زمینهای بالقوه برای به کارگیری فنون تحقیق در عملیات به عنوان یکی از ابزارهای کارامد تصمیمگیری فراهم کرده است.مقالهء حاضر به تبیین کاربردهای تحقیق در عملیات در مدیریت محیط زیستی پرداخته و برای روشنی بیشتر مطلب،مصادیقی از کاربردهای آنها را در حل مسائل خرد و کلان مدیریت محیط زیست ارائه میکند.در سطح خرد به مدیریت آلایندهها،مدیریت بازیافت،و مدیریت پیشگیری و در سطح کلان به مسائل مدیریتی در سه سطح مسائل محلی،منطقهای،و بینالمللی پرداخته خواهد شد.
Machine summary:
"پارهای از کاربردهای این فنون عبارتند از:طراحی هواپیما و سازههای فضایی با حداقل وزن،یافتن مسیرهای بهینه وسایل نقلیهء هوایی،طراحی سازههای مهندسی عمران مانند پلها با حداقل هزینه،طراحی شبکههای آب با حداقل هزینه،طراحی توربینها با حداکثر بازده،برنامهریزی تولید،انتخاب بهترین محل برای یک کارخانه،و طراحی بهینهء سیستمهای کنترل،مسائل تصمیمگیری مدیریت محیط زیست نیز یکی از زمینههایی است که اخیرا توجه متخصصان تحقیق در علمیات را به خود جلب کرده است.
در به کارگیری این مدلها دو مشکل اساسی وجود دارد:اول اینکه مطالعات ارزیابی چرخهء عمر،پیچیده و پر هزینه بوده و دوم اینکه دادههای آن،مشتمل بر تمام انواع آثار محیط زیستی،به منظور قابل استفاده بودن در مدلهای تحقیق در عملیات است که باید در قالب شاخصهای محیط زیستی ارائه شوند.
در هر صورت مسئولیت این موضوع و نیز سیاستگذاری محیط زیست برعهدهء دولت است و اقداماتی نظیر ایجاد و تشویق شرکتهای مشاورهء مهندسی در زمینهء تصمیمگیری در خصوص مسائل محیط زیستی،آموزش و فرهنگسازی شهروندان،ایجاد سازمانهای غیر دولتی از دیگر مسائل مورد توجه بوده و میتوان از ابزارهایی،نظیر برچسبهای محیط زیستی برای کالاها برای تشویق سازمانها استفاده کرد.
جمعبندی و نتیجهگیری هر یک از فعالیتهای زنجیرهء عرضه با ایجاد آلایندههای مختلف مجموعهای از خسارات را بر محیط زیست وارد میکنند که برای حداقل کردن آنها باید طیف گستردهای از تصمیمات اتخاذ شود که زمینهای بالقوه برای کاربرد فنون تحقیق در عملیات به عنوان یکی از کارامدترین ابزارهای تصمیمگیری است."