Abstract:
آثار ادبی از اساسیترین ابزارهایی است که میتواند به مطالعات جامعهشناسانه کمک کند. گاه شرایط اجتماعی و فرهنگی جامعه به گونهای است که نوع خاصی از ادبیات مورد توجه مخاطبان و مردم قرار میگیرد. از اینرو، شناخت و بررسی ادبیات مورد توجه مردم به شناخت خواستههای آنها، و در نتیجه ساختار کلی جامعه و گهگاه نقاط ضعف و نقصهای فرهنگی آن کمک میکند. اخیرا با پدیدۀ رمانهای عامهپسند مواجهیم. رشد و رواج این رمانها که در برخی مواقع نگرانی منتقدان را نیز فراهم کرده، موجب این سؤال اساسی است که رمانهای عامهپسند چه ویژگیهایی دارند که بر پرخواننده شدن آنها تأثیر میگذارد؟ در این مقاله به مطالعه، تحلیل و بررسی محتوایی، ساختاری و نشانهشناسی نمونههایی از رمانهای عامهپسند که در دو دهۀ اخیر جزو پرفروشترین رمانهای ایرانی بودهاند، پرداختهایم. در بخش نشانهشناسی، دویست رمان و در بخش عناصر داستانی و ساختاری، بیست رمان به اجمال مورد بررسی قرار گرفتهاند.
Literary works play an essential role in sociological studies. It happens that a specific form of literature, oriented by socio-cultural circumstances, can reflect the virtues and defects of a society. In recent years, the growing interest of Iranian readers to popular novels is a strong incentive for studying their characteristics.
In this article some best-sellers of Persian popular novels have been studied contextually, structurally (20 novels) and semiologically (200 novels).
Machine summary:
رمان هاي عامه پسند اگرچه از نظر فرم و مضمون ادبي ضعيف اند، اما از آنجاکه موضوع و مخاطب آنها تودٔە مردم ، آرزوها و خواسته هاي روحي و اجتماعي آنان است در مطالعة وضع فرهنگي ، آگاهي ، دردها و توقعات آنها مدارک بهتري هستند و روشن تر از نمونه هاي عالي تمايلات خوانندگان خود را معرفي مي کنند و نشان مي دهند که مردم چگونه زندگي مي کنند و يا دوست دارند چگونه زندگي کنند.
در دهة ٧٠ کتاب هاي نويسندگاني چون فهيمه رحيمي ، نسرين ثامني و احمد محققي بازار رمان عامه پسند را گرم تر کردند و برخي آثار اين نويسندگان همچنان تجديد چاپ مي شود.
بررسي متني رمان هاي عامه پسند يکي از دلايل اصلي موفقيت داستان هاي عامه پسند همسويي نويسنده و خواننده و انطباق بين اشتراکات فکري و احساسي آنها با هم است ؛ اما خود متن نيز کيفيتي دارد که نياز و توقعات خواننده را برآورده مي کند؛ انتظاراتي از قبيل سادگي ، سرگرم شدن و پاسخ گويي به نيازهاي عاطفي .
علاوه بر اين در رمان عامه پسند حوادث متعددي بدون هيچ انگيزٔە روشني پشت سر هم رخ مي دهد؛ ازاين رو سرعت روايت در آنها بسيار بالاست ؛ به همين دليل است که در اين داستان ها بارها با عبارت هايي چون "يک هفته بعد...
در جهان بيني شخصيت هاي رمان هاي عامه پسند تغيير و تحولي صورت نمي گيرد و اگر هم تغييري شکل گيرد عموما ناگهاني و از سياهي مطلق به خوبي محض يا برعکس است و در بيشتر موارد هم به اين دليل رخ مي دهد که داستان پايان خوشي داشته باشد.