Machine summary:
هدف اصلی این مقاله بررسی نقش هزینههای تحقیق و توسعه (R&D) در افزایش بهرهوری کل عوامل تولید در سطح کدهای دو رقمی صنایع مختلف ایران است.
برای تصریح مدل اقتصاد سنجی علاوه بر هزینههای تحقیق و توسعه، متغیّرهای مثل نسبت موجودی سرمایه به تولید،درجهی باز بودن اقتصاد،نرخ مؤثر ارز،سهم مالکیت بخش خصوصی،نیروی انسانی متخصص،مواد مصرفی خارجی و سودآوری صنایع به عنوان متغیّرهای اثرگذار بر بهرهوری کل صنایع ایران با استفاده از روش دادههای ترکیبی استفاده شده است.
نتایج حاصل از مطالعه حاکی از آن است که در دورهی مطالعه،سرمایهی انسانی متخصص،نسبت سرمایه به تولید،سودآوری،سهم مواد مصرفی خارجی، باز بودن اقتصاد،مالکیت خصوصی،نرخ ارز با دو وقفه و هزینههای تحقیق و توسعه با سه وقفه،بر بهرهوری کل عوامل تولید در صنایع مختلف تأثیر مثبت داشتهاند که بیشترین تأثیر را سهم مالکیت خصوصی داشته است.
ارائهی مدل تحقیق برای بررسی عوامل تعیینکنندهی بهرهوری در صنایع ایران مدل زیر ارائه شده است: TFPit-F(EXEt,OPENit,ERDit,EDIit,PTMit,REYit,RKYit,FORit) که TEPit بهرهوری کل عوامل تولید صنعت1 i در دورهی EXEt،t نرخ مؤثر ارز، openit درجهی باز بودن صنعت i در دورهی ERDit،t هزینههای تحقیق و توسعهی صنعت؛در دورهی EDIit،t سهم نیروی کار با تحصیلات عالی صنعت؛در دورهی PIMit،t سهم بخش مالکیت بخش خصوصی از بنگاههای صنعت i در دورهی REYit،t سودآوری بنگاههای صنعت i در دورهی RKYit،t نسبت سرمایهی فیزیکی به تولید در صنعت i در دورهی t و FORir مقدار مواد مصرفی خارجی صنعت i در دورهی t میباشد.
همانگونه که در مدل مشخص است،هزینههای R&D پس از سه دوره بر بهرهوری عوامل اثر داشتهاند که در مطالعات تجربی دیگران نیز این مسأله تأیید شده است که معمولا هزینههای تحقیق و توسعه با تأخیر بر رشد تولید یا بهرهوری اثرگذار بودهاند.