Abstract:
عترت ـ به عنوان یکی از ثقلین ـ نقش بسزایی در توضیح و تبیین قرآن داشته است و شمار قابل توجهی از روایات تفسیری معصومین : به تبیین واژگان قرآن اختصاص دارد. مفسران مشهور اهل سنت نقل برخی از این احادیث را وجهه همت خود قرار دادهاند. با بررسی روایات اهل بیت : معلوم میشود که توضیحات معناشناسانه واژگان قرآن توسط آنها از یک نوع نبوده، بلکه از ویژگیها و تنوع خاصی برخوردار است. این مقاله به روش توصیفی ـ کتابخانهای، با بررسی معناشناختی واژگان قرآن در روایات تفسیری اهل سنت، نتیجه میگیرد که: پارهای از توضیحات عترت از سنخ تبیین ظاهری و دستهای از مقوله بیان مصداقی، در مواردی بیان تأویلی، توصیفی، توضیحی و... میباشد که مقاله حاضر در صدد شناسی برخی از آنهاست.
Machine summary:
"(سیوطی، ج 1، ص 225؛ طبری، ج 1، ص 437) از امام سجاد و امام باقر 8 ذیل آیه (ان الصلاة کانت علی المؤمنین کتابآ موقوتا) (بقره (2) / 134) روایت شده که ایشان فرمود: «موقوت» یعنی «مفروض»(ابن کثیر، ج 2، ص 282)پ این دو امام همام، «غیب و شهاده» را چنین بیان فرمودهاند : «الغیب ما لم یکن و الشهادة ما کان.
رسول الله در تفسیر (الذین آمنوا و لم یلبسوا ایمانهم بظلم) (انعام (6) / 82) ظلم را به شرک تفسیر و در این خصوص به آیه (إن الشرک لظلم عظیم) (لقمان (31) / 13) استشهاد فرمود(ابن کثیر، 1403، ج 2، ص 158) شخصی از امام حسن 7 درباره معنی «شاهد و مشهود» پرسید، امام گفتند: آیا قبلا از شخص دیگری پرسیدهای؟ گفت: بله، ابن عمر و ابن زبیر، آنها گفتند: روز عید قربان و روز جمعه مراد است.
لذا معرفی مصادیق برخی از آیات، امر مهمی است که مورد توجه اهل بیت 9 بوده است، به عنوان نمونه، از امام باقر و صادق8 درمعرفی مصادیق «أولو الامر» ذیل آیه 59 نساء روایت شده که امام فرمود: «در شأن علی و دو فرزندش حسن و حسین7 نازل گردید.
(شوکانی، ج 5، ص 103؛ طبری، ج 26، ص 187؛ سیوطی، ج 7، ص 614؛ بخاری، ج 3، ص 48 جزء 6؛ قرطبی، ج 17، ص 29؛ ابن کثیر، ج 6، ص 412؛ ابن عطیه، ج 5، ص 172) امام باقر 7 ذیل آیه (مزاجه من تسنیم) (مطففین (83) / 271) در معنی واژه «تسنیم» از رسول خدا 9 نقل میفرمایند: «هو أشرف شراب الجنة یشربه آل محمد، و هم المقربون السابقون، رسول الله و علیبن أبیطالب و خدیجة و ذریتهم الذین اتبعوهم بالایمان."