Abstract:
به طورکلی مشتقات قراردادی بین دو یا چند طرف است که پرداخت های آن بر اساس موقعیت سنجی تعیین می شود و بازار مشتقات بازاری است که در آن تبادل مشتقات انجام می پذیرد و مشتقات نیز یک نوع اوراق بهادار بوده که ارزش آن از دیگر داراییهای اساسی مثل اوراق بهادار مشتق میگردد و نام آن نیز از همین جا نشأت گرفته شده است. به مرور زمان بر تنوع این مشتقات افزوده شده بگونهای که طیف وسیعی از داراییها، نقش اساسی را در چنین بازارهای اقتصادی ایفا میکنند که میتوان به مشتقات حقوق صاحبان سهام، مشتقات نرخ بهره، مشتقات کالاهای اساسی، مشتقات ارز خارجی و مشتقات اعتباری اشاره نمود که از آنها تحت عنوان محصولات بازار مشتقات یاد میشود. امروزه ابزارهای مشتق، ستون اصلی نظامهای مالی هستند زیرا امکان سرمایهگذاری و پوشش ریسک را فراهم میکنند و درواقع این ابزارها از عوامل رشد اقتصادی به شمار میروند. در دنیای متحول کنونی صاحبان دارایی های بزرگ و یا هرکسی که به نوعی مالک یک یا چند دارایی باشد با پدیده ریسک مواجه است و ریسک از امور جداناشدنی فعالیتهای اقتصادی کنونی است. ابزار مشتقه جزء ابزار مدیریت ریسک در بازارهای مالی قلمداد می شوند. این ابزارها به تناسب رشد و توسعه سرمایه گذاری چه در بازارهای واقعی و چه در بازارهای مالی جهت پوشش ریسک سرمایه گذاری رشد پیدا کرده اند. در واقع مشتقه ها ابزارهایی برای کاهش یا انتقال ریسک به شمار می روند. به همین منظور در این نوشتار سعی بر آن است که آثار مثبت و منفی بازار مشتقات و روش های کنترل مؤثر ریسک در چنین بازارهای مورد بررسی قرار بگیرد.
Machine summary:
"به مرور زمان بر تنوع این مشتقات افزوده شده بگونهای که طیف وسیعی از داراییها، نقش اساسی را در چنین بازارهای اقتصادی ایفا میکنند که میتوان به مشتقات حقوق صاحبان سهام، مشتقات نرخ بهره، مشتقات کالاهای اساسی، مشتقات ارز خارجی و مشتقات اعتباری اشاره نمود که از آنها تحت عنوان محصولات بازار مشتقات یاد میشود.
[1] چالش اصلی برای سیاستگذاران این است که اطمینان حاصل کنند که بر مشتقات معاملات در حال داد و ستد به درستی و عاقلانه نظارت می گردد که این نیز مستلزم طراحی مقررات و قوانین خاصی است که هدف آنها جلوگیری از ریسک پذیری بیش از حد شرکت کنندگان در بازار است بگونه ای که جنبه های نوآوری مالی کاهش نیابد و همچنین درک درستی از بازار مشتقات صورت گیرد.
البته مبادلات در بازارهای مشتقه بازی با جمع صفر است؛ یعنی همواره سود یک معاملهگر به معنای زیان معاملهگر دیگر است؛ اما همه معاملهگران با کارشناسی به انعقاد قرارداد اقدام میکنند و لذا ریسک موجود بین آنها تقسیم میشود؛ درنتیجه، تحمل شوکها برای کل بازار راحتتر است.
برای مقابله با این مشکل، نیز میتوان به اقداماتی چون سرمایهگذاری در صنایع و تجارتهای مختلف با ریسکهای متفاوت، استفاده از سیستم محاسبه سود بهطور متغیر و همچنین ابزارهای مالی مشتقه اشاره نمودبسیاری از شرکتها و موسسات، خصوصا شرکتهای سرمایه گذاری، بخشی از دارایی های خود را صرف خرید سهام یا اوراق قرضه می کنند و به همین علت با ریسک تغییرات قیمت مواجه می شوند."