Abstract:
هدف اصلی از این مقاله معرفی رویکردهای متفاوت در زیبایی شناسی شهری و شیوه های متفاوت انجام آن می باشد. روش انجام تحقیق در این نوشتار بر اساس روش تحلیلی و مقایسه تطبیقی نظرات مختلف در حوزه زیبایی شناسی شهری و تکنیک های انجام آن است. بر اساس مطالعات صورت گرفته، در این تحقیق زیبایی شناسی شهری بر اساس چهار رویکرد عمده کالبدی، روان شناسانه، کارشناسانه و مردم محور مورد بررسی قرار گرفت که متناسب با هر کدام از این رویکردها، روش های مختلف انجام آنها نیز ارایه می شود. رویکرد کالبدی و کارشناسانه که به لحاظ ماهیتی تا حد زیادی شبیه هم هستند در میان شیوه های مدیریتی رایج بوده و می توان آنها را برای تبدیل ویژگی های فیزیکی مناظر شهری به پارامترهای طراحی به کار برد. رویکرد روان شناسانه و مردم محور را که نیز به لحاظ ماهیتی همانند هم هستند و در پروژه های تحقیقاتی پایه رواج دارند را می توان در درک دیدگاه های مردم نسبت به مسایل زیباشناختی به کار برد و از نتایج آنها در تصمیم گیری ها، برنامه ریزی ها و طراحی شهر کمک جست. روش های ارزیابی مربوط به این چهار رویکرد در دو دسته عمده روش های کارشناس محور (شامل فهرست های توصیفی ، فهرست های غیرکمی و فهرست های کمی) و روش های مردم محور (شامل روش های غیرکمی، کمی و روش مولفه ای) مورد بررسی قرار گرفته اند. بر اساس روش های ذکر شده برای انجام ارزیابی های زیباشناسانه، فنون ارزیابی و ابزار آن نیز ارایه شده است. در بخش مربوط به فنون و ابزار ارزیابی، مطالعات گسترده ای در مورد تحقیقات انجام گرفته در مورد مسائل زیباشناسی شهری انجام شده است و فنونی که در این تحقیقات استفاده شده است، به صورتی منظم دسته بندی شده است. فنون مورد اشاره در این مقاله به طور کلی شامل فنون مستقیم و فنون غیر مستقیم در ارزیابی هاست که متناسب با رویکردهای چهارگانه ذکر شده در این نوشتار می باشند. این مقاله به طور کلی، چارچوبی را جهت انجام پژوهش های بعدی که قرار است در مورد مباحث زیباشناسی در شهر انجام گیرد را مورد حمایت قرار می دهد و به محققان کمک می نماید تا رویکرد و روشی درست را در انجام تحقیقاتی از این دست را به انجام برسانند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد جهت انجام بررسی های زیبایی شناسی شهری نیاز است که رویکردهای مردم محور و روان شناسانه به عنوان بستر اصلی در زیبایی شناسی و رویکردهای کالبدی و کارشناس محور به عنوان مکمل رویکردهای مردم محور و روان شناسانه مورد استفاده قرار گیرد.
Machine summary:
بر اساس مطالعات صورت گرفته در این تحقیق، زیباییشناسی شهری بر اساس چهار رویکرد عمده کالبدی، روانشناسانه، کارشناسانه و مردممحور مورد بررسی قرار گرفته و همچنین متناسب با هر کدام از این رویکردها، روشهای مختلف انجام آنها نیز ارایه شده است.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد جهت انجام زیباییشناسی شهری نیاز است که رویکردهای مردممحور و روانشناسانه به عنوان بستر اصلی در زیباییشناسی و رویکردهای کالبدی و کارشناسمحور به عنوان مکمل رویکردهای مردممحور و روانشناسانه مورد استفاده قرار گیرند.
سایر رویکردهای طرح شده در این حوزه نیز به گونهای جدل میان مباحث عینی و ذهنی است اما چون به طور اختصاصی در حوزه شهر مورد استفاده قرار میگیرند در این نوشتار نیز بر اساس واژههای رایج در ادبیات متون علمی به آنها اشاره میشود(nohl,2001; Chen & et.
آنچه در ادامه به عنوان چهار رویکرد در زیباییشناسی شهری اشاره میشود، مواردی است که در ادبیات متون در رابطه با زیباییشناسی مورد استفاده قرار گرفته است : · زیباشناسی کالبدی1 · زیباشناسی روانشناسانه2 · زیباییشناسی کارشناسمحور 3 · زیباشناسی مردممحور4 این رویکردها در تقابل با یکدیگر شکل گرفتهاند و هر کدام از آنها نقاط مشترک زیادی با سایر رویکردها دارد.
روش اول پایه روشهای ارزیابی ذهنی است که جهت بررسی معیارهای مورد پسند مردم به کار میرود و روش سوم روشی عینی در بررسی زیباییشناسی است به این طریق که کارشناسان به این روش میتوانند بر اساس میزان تکرار به بررسی فرمال و صوری عناصر برای دستیابی به اصول زیبایی شناسانه بپردازند.
D. Headley (2003) Assessment of scenic beauty of the roadside vegetation in northern England , Landscape and Urban Planning, Volume 63, Issue 3, 30: 139-144 8.