چکیده:
هدف این پژوهش ارائه چارچوب ادراکی برای نهادینه کردن شایسته گزینی مدیران در بانک ملی ایران بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع داده آمیخته (کیفی و کمی) از نوع اکتشافی؛ برحسب روش گرداوری دادهها، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری بخش کیفی پژوهش شامل نخبگان و متخصصان مرتبط با امور بانکی بودند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند و اصل اشباع 10 نفر بهعنوان حجم نمونه انتخاب شد. گروه دوم از جامعۀ آماری این پژوهش، شامل کلیه مدیران بانک ملی ایران در کشور به تعداد 3766 نفر بود که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای و انتخاب حجم نمونه در مدلسازی معادلات ساختاری 384 نفر بهعنوان حجم نمونه انتخاب شد. در این پژوهش بهمنظور گردآوری دادهها از روش کتابخانهای، مصاحبه نیمه ساختار یافته (بخش کیفی) و پرسشنامه محقق ساخته (بخش کمی) استفاده شد. بهمنظور بررسی روایی پرسشنامه نیز از روایی صوری، محتوا و سازه استفاده شد و بهمنظور محاسبه پایایی آن نیز از ضریب آلفای کرونباخ (دانش (0.862)، مهارت (812)، عامل فردی و ادراکی (858) و عامل سازمانی (0.812)) و پایایی ترکیبی استفاده شد که نتایج بیانگر روا و پایا بودن پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تحلیل دادههای کیفی پژوهش از روش تحلیل محتوا (کد گذاری) استفاده شد. در بخش کمّی نیز از روشهای آمار توصیفی و استنباطی (مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی اکتشافی) و با استفاده از نرمافزارهای Spss-V22، Lisrel-V8.8 و Smart PLS-2 استفاده شد. نتایج نشان داد که مؤلفههای مؤثر بر شایسته گزینی مدیران بانک ملی عبارتاند از دانش، مهارت، عوامل فردی و ادراکی و عوامل سازمانی؛ با توجه به مؤلفههای پژوهش مدلی ارائه شد که برازش مطلوبی داشتند؛ اولویت بندی عوامل مؤثر بر شایسته گزینی مدیران بانک ملی نشان داد به ترتیب دانش مدیران (0.498)، عوامل فردی و ادراکی (شخصیتی) (0.332)؛ عوامل سازمانی (0.253) و مهارت مدیران بانک ملی (0.169) اولویت اول تا چهارم را به خود اختصاص دادند.
خلاصه ماشینی:
نظریه های نوین در عرصه برنامه ریزی سرمایه انسانی نه تنها انسان را با همه ارزش ها، سازمان را با همه ابعاد و عملکرد و بالاخره محیط سازمان را با همه دگرگونیها و تحولات مورد توجه قرار داده و لزوم قابلیت انعطاف پذیری ساختارهای درونی سازمان را برای پاسخگویی به تغییر و تحول ضروری میداند، بلکه به جای رفتار انفعالی در جهت کنترل تغییرات محیط ، ایجاد تغییر و نوآوری را به صورت فعال و تأثیرگذار بر محیط توصیه میکند(٢٠١٦ ,Garrison &Roberts-Mahoney, Means ).
انتخاب افراد منتخب برای پست های کلیدی و حساس از بدنه سازمان ها و نهادها که ویژگیهای لازم و توان مدیریتی را نیز داشته باشند در گرو افراد و گروه گزینش گری است که شایسته گزینی و انتخاب اصلح ترین فرد در امر مدیریت کلان را در دستور کار خود قرار داده باشد ( ,Ross, Wisecarver, Thornson ٢٠١٧ ,Key-Roberts &Peluso ).
اکنون با توجه به اینکه وضعیت موجود در بانک ملی ایران در خصوص انتصاب و ارتقای پست سازمانی کارکنان شفاف نبوده و به صورت سنتی عمل می شود و همچنین با توجه به وضعیت جذب نیروی انسانی و شایسته ، ضرورت استفاده از یک مدل برای نهادینه کردن شایسته گزینی مدیران بانک و بالابردن آنها الزامی است ؛ لذا در این پژوهش به عنوان یکی از پروژه های مطالعاتی در راستای تحقق اهداف مورد نظر در زمینه شایسته سالاری و اثربخشی مدیریت ها، ضمن بررسی مبانی علمی و نظری، به ارایه چارچوب ادراکی برای نهادینه کردن شایسته گزینی مدیران بانک ملی ایران خواهد پرداخت .