چکیده:
یکی از روشهای فعال کردن دانشآموزان، تألیف محتوای کتاب بهصورت فعال میباشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی و تحلیل محتوای کتاب جغرافیای ایران پایه دهم انجام شده است. این پژوهش از نوع توصیفی و روش آن روش تحلیل محتوا بر اساس روش ویلیام رومی است. جامعه و نمونه آماری این پژوهش شامل کل کتاب جغرافیای ایران مقطع دوم متوسطه (بهصورت تمام شمار) که در سال 1399 چاپ شده است، میباشد که مؤلفههای متن، تصاویر و پرسش یا فعالیتهای کتاب مورد تحلیل قرار گرفته است. با توجه به محاسبات انجامشده، ضریب درگیری متن برابر با 145/0 و ضریب درگیری تصاویر به میزان 575/0 حاصل گردید. ضریب درگیری فعالیتها نیز به میزان 84/4 محاسبه گردید. با توجه به نظر ویلیام رومی، زمانی یک کتاب درسی فعال است که ضریب درگیر آن 4/0 تا 5/1 باشد، درنتیجه میتوان گفت با توجه به اینکه مقادیر ضرایب درگیری محاسبهشده در کتاب مذکور، فقط واحد متن تصاویر و مطلوب بوده و ازآنجاییکه ضریب درگیری متون و فعالیتها بر اساس روش ویلیام رومی در حد مطلوب نبوده لذا محتوای کتاب حاضر مناسب نمیباشد و شایسته است برنامهریزان درسی و مؤلفان کتاب درسی جغرافیای ایران پایه دهم، در طراحی و تدوین آن دقت بیشتری نموده و با تنظیم محتوای برنامه درسی بهتر، بر میزان مشارکت دانشآموزان در فرآیند یادگیری تأکید بیشتری صورت گیرد.
Effective method to activate students is to actively write the content of the book. The aim of this study is to investigate and analyze the content of the tenth grade geography book of Iran. This research is descriptive and its method is content analysis method based on William Rumi method. The population and statistical sample of this research includes the whole book of geography of Iran in the second grade of high school (in full) which was published in 1399, in which the components of the text, pictures and questions or activities of the book have been analyzed. According to the calculations, the text coefficient of conflict was equal to 0.145 and the image coefficient of conflict was 0.575. The coefficient of conflict of activities was calculated to be 4.84.According to William Rumi, a textbook is active when its engagement coefficient is 0.4 to 1.5, so it can be said that considering the values of engagement coefficients calculated in the book, only the unit of images and desirable And since the coefficient of involvement of the text and activities based on the method of William Rumi is not optimal, so the content of the present book is not appropriate. so the content of the present book is not appropriate and is worthy of course planners and authors. The 10th grade Iranian Geography textbook should be more careful in designing and compiling it,, more emphasis should be placed on the extent of students' participation in the learning process.
خلاصه ماشینی:
با توجه به نظر ويليام رومي ، زماني يک کتاب درسي فعال است که ضريب درگير آن ٠/٤ تا ١/٥ باشد، درنتيجه ميتوان گفت با توجه به اين که مقادير ضرايب درگيري محاسبه شده در کتاب مذکور، فقط واحد متن تصاوير و مطلوب بوده و ازآنجاييکه ضريب درگيري متون و فعاليت ها بر اساس روش ويليام رومي در حد مطلوب نبوده لذا محتواي کتاب حاضر مناسب ١ - استاديار گروه علوم انساني و اجتماعي، دانشگاه فرهنگيان .
محسني و همکاران (١٣٩٨) در تحليلي تحت عنوان تحليل محتواي کتاب فيزيک پايه دوازدهم رشته علوم تجربي مبتني بر تکنيک ويليام رومي ، کتاب فيزيک علوم تجربي سال ١٣٩٧ را بررسي نموده و نشان دادند که ضريب درگيري متن کتاب ٠,٤١، تصاوير کتاب ٠,٢٣ و تمرين ها و سؤالات کتاب ١,١٥ محاسبه گرديد که حاکي از فعال بودن متن و تمرين هاي کتاب ميباشد اما تصاوير کتاب فيزيک (٣) دانش آموزان را براي يادگيري به صورت فعال درگير نميکند.
با بررسي که بر روي مؤلفه هاي متن ، تصاوير و فعاليت هاي کتاب جغرافياي ايران پايه دهم انجام شد، نشان ميدهد که محتواي کتاب مذکور در قسمت متن نتوانسته است دانش آموزان را تشويق به فعاليت و يادگيري نمايد، به طوريکه بر اساس رابطه (١) و جدول ٤ و ضريب درگيري متن برابر با ٠/١٤٥ و همچنين به اين دليل که ميزان ضريب بررسيشده ، بر اساس نظريه ويليام رومي کمتر از عدد ٠/٤ ميباشد لذا متن کتاب غيرفعال و فقط به ارائه اطلاعات علمي پرداخته است .
Karliova, Hayriye, (2009), A ContHnt AnaOyVLV on thH VocabuOary PrHVHntatLon Ln (FL CourVH BookV, Ozean Journal of Social Sciences 2(1) 27.
Laura Beth Kelly(2018), Award-wLnnLng VcLHncH tradH book anaOyVLV for chLOdrHn: Who arH thH VcLHntLVtV and what LV VcLHncH", Journal of Research in Science Education Volume 55 28.