چکیده:
عروسکها علاوه بر وسیله بازی کودکان. ابزاری برای انتقال پیامهای فرهنگی بهشمار میروند. هدف
این پژوهش معرفی دوتوکها یا همان عروسکهای روستای تاجمیر شهرستان سربیشه خراسان
جنوبی است؛ به این منظور از روش اسنادی و میدانی استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان
میدهد عروسکهاء راویان زندگی مردمان روستای تاجمیر هستند. گونهای از عروسکها دست و پا
ندارند و سازندگان. چهرة عروسک خود را با دکمه. آینه. صدف و یا حتی آن را بدون چهره آماده
میکند؛ زیرا بر این باورند که خالق تمام مخلوقات. خداوند است و محصول انسان میبایست عیسب
و نقصی داشته باشد تا در کار خداوند دخالت ایجاد نشود. اصالت دونوکها به مواد اولیة ساخت
آنها برمیگردد؛ که این مواد اولیه در روستا وجود دارد و خود نوعی استفاده مجدد و حفظ محیط
زیست است. یافتة دیگر پژوهش این است که عروسکهای بومی منطقه. نماد دقیقی از نوع پوشش و
آدابورسوم مردم هستند. از حیث کارکرد. این عروسکها پیامآور حفظ منایع طبیعصی و محیط
زیستاند؛ به اقتصاد و معیشت جامعه روستایی کمک میکنند؛ و انتقالدهندة آداب و رسوم منطقه به
نسلهای بعدی و حتی معرّف آن به سایر مناطق هستند.
خلاصه ماشینی:
مقدمه تمام کشورها در تلاش اند تا از ميـراث ملمـوس و نـاملموس فرهنگـي خـود بـراي انتقال و معرفي فرهنگ شان به نسل هاي آينده و ساير مناطق استفاده کنند؛ و لذا درصـدد حفظ و احياي اين ميراث گرانبها برميآيند؛ از جمله ايـن ميـراث ، عروسـک هاي بـومي محلي است که خود معرف آداب و رسـوم ، باورهـا و رفتارهـا هسـتند.
دوتوکهاي اوليه در واقع نماد يک زن بلوچ است (تصـاوير ٤ـ١)؛ مـواد اوليـه ايـن دوتوک دکمه ، پارچه و موي بز است ؛ مهارت ساخت آن به گونه اي است که ابتدا دکمـه چهار سوراخه را بر روي چوب وصل ميکنند و با پرکردن سـوراخ ها بـا نـخ مشـکي و قرمز براي دوتوکشان چهره ميکشند، سپس پيراهن عروسک را آمـاده ميکننـد و بعـد سربند را بر سر دوتوک ميبندند و موهايي از جنس موي بز از کنـار گـوش و کمـي از روي پيشاني نمايان و چادري بر سرش ميکنند.
دوتوک مراسم کوچ ييلاق و قشلاق / / دوتوک بازي خوسين (تصاوير ٢٩ـ٢٨)؛ ساخت اين عروسک برگرفتـه از يکـي از بازيهاي محلي بلوچي تاجمير است کـه پسـر بچـه هاي تـاجمير و مـردان آن را اجـرا ميکنند؛ به شيوه اي که يک نفر گرگ بازي ميشود و يک پاي خـود را خـم کـرده و بـا کمک پاي ديگر خود به دنبال ساير بازيکنان ميرود.
اين عروسک نمـاد زن بـا پوشـش محلـي تاجمير است و کاربرد آن در حوزة عروسـک هاي نمايشـي و دستکشـي اسـت ، کـه بـا حرکات انگشت و دست نمايش عروسکي اجرا ميشود.