چکیده:
«مشاکله» از آرایه های تأثیرگذار ولی کمترشناختهشده در بین آرایههای بدیعی است که در پژوهشهای قرآنی- ادبی مورد واکاوی و بررسی قرار گرفته است. در رابطه با کتاب شریف نهجالبلاغه اما، عنایت ویژهای به این محسّن ادبی صورت نگرفته و مصادیق ذکرشده در کتب مرتبط نیز بسیار محدود است. از آنجا که آرایه مشاکله سبب بهکارگیری لفظ مشاکِل در معنای مجازی میگردد، توجه به برگردان معنای مقصود برای دفع هرگونه ابهام و یا شبهه، امری بایسته است. پژوهش حاضر با بهره گیری ازروش توصیفی- تحلیلی، پس از احصاء کاربردهای مشاکله در نهجالبلاغه، به تقسیمبندی ششگانه مصادیق آن پرداخته و سپس، عملکرد 25 ترجمه فارسی را در برگردان این عبارات که از ظرافت معنایی قابل ملاحظهای برخوردار هستند، مورد بررسی قرار داده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بهترین عملکرد مربوط به فیضالاسلام با 53.84 درصد صحت است که در بیشتر موارد پس از ذکر معنای لفظی، معنای مقصود را در پرانتز ذکر میکند. رتبه دوم با 46.15 درصد صحت مختص به ارفع، شریعتی و فقیهی است و در رتبه سوم حجتی و استادولی با 38.4 درصد صحت قرار میگیرد. نامناسبترین عملکرد مربوط به مترجم قرن ششم با 7.69 و شیروانی با صفر درصد صحت است که در رابطه با مترجم قرن ششم این امر معلول بهکارگیری روش ترجمه تحتاللفظی در برگردان این آرایه است که روشی مخل در انتقال معنای مقصود است.
Al-Mushakalah is one of the most influential yet unknown Embellishments among Figures of Speech investigated in literary-Quranic studies. However, considering Nahj al-Balaghah, not significant attention has been paid towards al-Mushakalah, and limited examples are mentioned in related books. Given that Al-Mushakalah leads to a Metonymic usage of the word al-Mushakil, we should put extra attention into translating to avoid confusion. After gathering Mushakalah’s usage in Nahj al-Balaghah, the present study has put the examples into six categories and then reviewed 25 Persian translations with high accuracy and delicacy in meaning. This investigation shows that Feyz al-eslam has the best performance, with 53.84 percent accuracy, giving the intended meaning in parenthesis after telling the literal meaning. Arfa and Shariati and Faghihi, with 46.15 percent accuracy, stand in second place. Ostadwali and Hojjati comes in third place with 38.40 percent accuracy. the sixth-century Translator with 7.69 percent accuracy and Shirvani with zero percent accuracy have the least proper performance, which in regards the first translator, it is a result of Literal translation of this Embellishment, a disturbing method in conveying the intended meaning.