خلاصة:
در موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت 1947 به لزوم وجود استانداردها به صورت گذرا اشاره شده و همچنین هرگونه ممنوعیت یا محدودیت وارداتی یا صادراتی که برای اجرای استانداردها یا طبقه بندی یا بازاریابی کالاها در تجارت بین الملل ضرورت دارند، مجاز دانسته شده است. موافقت نامه موانع فنی فراروی تجارت (TBT) درصدد است که مقررات فنی اجباری، استانداردهای داوطلبانه و آزمایش و صدور گواهی محصولات، موانع غیرضروری فراروی تجارت ایجاد ننمایند. از طرف دیگر کشورهای در حال توسعه از شرایط چندان مطلوبی برای اعمال نفوذ و هدایت این مساله برخوردار نیستند. برخی از این کشورها بر این باورند که در پاره ای از موارد، این مقررات به صورت وسیله ای برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی، مورد استفاده برخی کشورهای توسعه یافته قرار می گیرند. به عبارت دیگر گفته می شود که این ضوابط همچون سپری برای حمایت از تولیدات داخلی و جلوگیری از صادرات دیگر کشورها وضع می شوند.
از آنجا که توجه به تعهدات پذیرفته شده توسط کشورهای ملحق شده به WTO در زمینه مطابقت با ضوابط فنی فراروی تجارت طی فرآیند الحاق به WTO می تواند راهنمایی برای آمادگی و تطبیق هر چه بیشتر با موافقت نامه اقدامات فنی فراروی تجارت باشد، در پژوهش حاضر به این موضوع پرداخته شده است. همچنین این پژوهش به شناسایی و بررسی اقدامات فنی فراروی تجارت (TBT) ایران پرداخته تا قبل از الحاق، اصلاحات تدریجی صورت گیرد. بر این اساس مهمترین موانع غیرتعرفه ای فراروی تجارت ایران که فراتر از اقدامات مجاز در چارچوب WTO شناسایی و پیشنهادها و توصیه های مناسب به منظور بهبود این اقدامات ارائه شده است.
ملخص الجهاز:
از آنجا که وضعیت ایران نیز در صورت پذیرفته شدن درخواست الحاق، مشابه کشورهایی است که از سال 1995 به بعد به این سازمان ملحق شدهاند، لذا دراین قسمت تلاش میشود تجربه تعدادی از کشورهای ملحق شده به این سازمان در حوزه استانداردها و مقررات فنی مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین با نگاهی به تجربیات کشورهای مورد بررسی میتوان دریافت که اعضای گروههای کاری بر تبعیت کشور در حال الحاق از تمامی مقررات و تعهدات سازمان جهانی تجارت (WTO) و بدون گذراندن دورههای انتقالی در زمینه استانداردها و اقدامات بهداشتی و بهداشت گیاهی پافشاری و تاکید دارند.
همچنین این کشور متعهد شده است که در خصوص مقررات فنی، تأیید و الزامات برچسب زنی بر محصولات داخلی و یا وارداتی قواعد، معیارها و کنترلهای یکسانی اعمال نماید و از آنها برای محدود نمودن واردات استفاده ننماید.
مغولستان کشور مغولستان متعهد شد که از تاریخ الحاق به سازمان جهانی تجارت (WTO) نسبت به اجرای موارد زیر اقدام نماید: - در زمینههایی که اعمال اختیاراتش به تعلیق واردات یا صادرات منتهی میشود و یا در زمینه الزامات مجوزدهی که منجر به ایجاد وقفه در تجارت محصولات تحت شمول میشود، طبق مقررات سازمان جهانی تجارت (WTO) به ویژه مواد 6، 11، 18، 19، 20 و 21 گات 1994 و موافقتنامههای کشاورزی، بهداشتی و بهداشت گیاهی (SPS) و موانع فنی فراراه تجارت (TBT) و فرآیندهای مجوزدهی واردات عمل نماید.
رعایت اصل رفتار ملی به این معنی که بین مقررات و استانداردهای اعمال شده برای کالاهای وارداتی و داخلی تفاوتی وجود نداشته باشد و ارائه تعهد به رعایت دقیق اصل رفتار ملی پیرامون کلیه موارد مرتبط با موافقتنامه موانع فنی فراروی تجارت.