تبیین رویکرد پژوهش محوری در آموزش و تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی (سوم تا ششم) بر اساس مولفه‌های پژوهش محوری مقالة

هدف‌ از پژوهش حاضر تبیین ‌رویکرد‌ پژوهش‌‌‌محوری ‌در آموزش جهت استخراج مولفه‌های ‌آن و تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی (سوم تا ششم) در سال تحصیلی 96-1395 بود که به روش کیفی و کمی در دو فاز انجام شد. ابتدا در فاز اول به بررسی مبانی نظری مشتمل بر مرور ادبیات پژوهش، دیدگاه‌های اندیشمندان این حوزه و پیشینه تجربی پژوهش و در فاز دوم به تحلیل کتب مطالعات اجتماعی پرداخته شده است. در فاز اول ابزار گردآوری داده‌ها کاربرگ‌های تحلیل محتوا برای استخراج مولفه‌های مبانی نظری و در فاز دوم تحلیل محتوای (پدیده در متن) کمی برای تحلیل کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس مولفه‌های استخراجی فاز اول است. نتایج پژوهش در فاز اول نشان داد مولفه‌های استخراجی شامل تفکر انتقادی، حل مسئله، مسئولیت‌پذیری، مشارکت و تشریک‌مساعی، تفکر خلاق، فراشناخت، خود‌تنظیمی، پرسشگری، سعه‌ی صدر، انعطاف‌پذیری، استدلال، کنجکاوی، مهارت‌های ارتباطی، تعاون و همکاری است و در فاز دوم، در کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم درمجموع 36 مورد، پایه چهارم 37 مورد، پایه پنجم 27 مورد و پایه ششم 54 مورد مولفه‌های پژوهش محوری را دارند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که کتب مذکور بر اساس رویکرد پژوهش آن‌طور که بایدوشاید به این امر نپرداخته‌اند و پیشنهاد می‌گردد تجدیدنظر اساسی در تدوین محتوای کتاب‌های مذکور صورت گیرد تا زمینه پرورش تفکر پژوهشی و استفاده از رویکرد نوین پژوهش محوری در آموزش پرورش دوره ابتدایی فراهم گردد.

نتایج پژوهش در فاز اول نشان داد مؤلفه های استخراجی شامل تفکر انتقادی، حل مسئله ، مسئولیت پذیری، مشارکت و تشریک مساعی، تفکر خلاق ، فراشناخت ، خودتنظیمی، پرسشگری، سعه ی صدر، انعطاف پذیری، استدلال ، کنجکاوی، مهارت های ارتباطی، تعاون و همکاری است و در فاز دوم ، در کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم درمجموع ٣٦ مورد، پایه چهارم ٣٧ مورد، پایه پنجم ٢٧ مورد و پایه ششم ٥٤ مورد مؤلفه های پژوهش محوری را دارند؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که کتب مذکور بر اساس رویکرد پژوهش آن طور که بایدوشاید به این امر نپرداخته اند و پیشنهاد می گردد تجدیدنظر اساسی در تدوین محتوای کتاب های مذکور صورت گیرد تا زمینه پرورش تفکر پژوهشی و استفاده از رویکرد نوین پژوهش محوری در آموزش پرورش دوره ابتدایی فراهم گردد. Dowden بر اساس نتایج فوق ، کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم ابتدایی از مجموع عبارت های مشاهده شده از مؤلفه های پژوهش محوری تفکر انتقادی ٣ مورد (%٨/٣٣)، حل مسئله ١٥ مورد (٤١/٦٦)، مشارکت و تشریک مساعی (%١٣/٨)، کنجکاوی ٢ مورد (%٥/٥)، مسئولیت پذیری ٤ مورد (%١١/١)، پرسشگری ٥ مورد (%١٣/٨)، مهارت های ارتباطی ٢ مورد (%٥/٥) و تعاون و همکاری ٢ مورد (%٥/٥) مشاهده گردید. ), Scientific inquiry and nature of science: Implications for teaching, learning, and teacher education (pp. The impact of a metacognitive reflection component in a in a problem based learning, Submitted to the Office of Graduate Studies of Texas A&M University in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of philosophy. Inquiry Based Science Learning in Primary Education.