خلاصة:
پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر انتظارات معلم بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان پایه اول متوسطه انجام شده است. جامعه پژوهش عبارت بود از کلیه دانشآموزان دختر و پسر سال اول متوسطه منطقه زیرکوه شهرستان قائن که در سال تحصیلی 87 - 1386 مشغول به تحصیل بودند. به منظور انتخاب نمونه آماری پژوهش، دو دبیرستان پسرانه و دو دبیرستان دخترانه از بین یازده دبیرستان منطقه زیرکوه قائن به صورت تصادفی انتخاب شدند. سپس، از هر دبیرستان دو کلاس، در مجموع چهار کلاس به صورت تصادفی خوشهای انتخاب شد. بدین ترتیب، مجموع دانشآموزان چهار کلاس به تعداد 101 نفر (55 دختر و 46 پسر) حجم نمونه آماری این پژوهش را تشکیل داد. با توجه به آزمایشی بودن روش پژوهش، به طور تصادفی، تعداد 46 نفر (21 پسر و 25 دختر) از افراد گروه نمونه در گروه کنترل و 55 نفر (25 پسر و 30 دختر) در گروه آزمایش جایگزین شدند. طی مدت چهار ماه، چهار ساعت در هفته، توسط چهار نفر از معلمانی که خود قبلا در رابطه با انتظارات معلم از دانشآموزان، آموزشهای لازم را دیده بودند، به گروه آزمایش و آموزشهای لازم ارائه شد. فرضیههای این پژوهش عبارت بودند از: فرضیه اصلی: انتظارات مثبت معلم بر یادگیری درس فیزیک موثر است و فرضیههای فرعی: انتظارات مثبت معلم بر یادگیری دختران در درس فیزیک موثر است؛ انتظارات مثبت معلم بر یادگیری پسران در درس فیزیک موثر است؛ انتظارات مثبت معلم بر یادگیری دختران و پسران در درس فیزیک اثر متفاوت دارد. دادههای جمعآوریشده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. یافتهها نشان داد که انتظارات مثبت معلم از دانشآموزان میتواند پیشرفت تحصیلی آنان را افزایش دهد. این تاثیر در درس فیزیک برای دانشآموزان دختر محسوستر بود. از لحاظ جنسیت، تفاوت چشمگیری بین دانشآموزان دختر و پسر در میزان پیشرفت تحصیلی مشاهده نشد، ولی دانشآموزان دختر بیشتر تحت تاثیر انتظارات معلم قرار گرفتند. با توجه به این نتایج میتوان گفت، با داشتن انتظارات مثبت و انتقال آنان به دانشآموزان میتوان وضعیت تحصیلیشان را بهبود بخشید و حتی میزان افت تحصیلی در مدارس را تا حدودی کاهش داد.
ملخص الجهاز:
حال اين سؤال مطرح ميشود که آيا اين انتظارات ، بازتاب درستي از تواناييهاي دانش آموزان هستند يا اينکه صرفا به عنوان عوامل اتفاقي در تعيين چگونگي پيشرفت تحصيليشان وارد عمل ميشوند (گتزلز٢، ١٩٩٠؛ ترجمۀ کريمي، ١٣٨٥)؛ به عبارت ديگر، پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير انتظارات معلم بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان پايۀ اول متوسطه ، در صدد است تا به طور مشخص به سؤالات زير پاسخ دهد: آيا انتظارات مثبت معلم بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان تأثير دارد يا خير؟ در صورت تأثير بر عملکرد و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان ، آيا از نظر ميزان اثرگذاري انتظارات معلم ، بين جنسيت (دختر و پسر) تفاوتي وجود دارد؟ تأثيرگذاري انتظارات معلم در دروس متفاوت نظير زبان و ادبيات فارسي و فيزيک چگونه است ؟ اهميت و ضرورت موضوع پژوهش با بررسي انتظارات معلم از دانش آموزان ميتوان زمينۀ ساختارها و شکل هاي يادگيري آنان را برجسته کرد و نيز محيط هاي يادگيري مطلوبي براي موفقيت آنان فراهم آورد (تائو، 3 ٢٠٠٦).
جدول (٢) شاخص هاي توصيفي تفاوت نمرات پيش آزمون و پس آزمون درس فيزيک و آزمون آماري t (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به داده هاي جدول شمارٔە (٢)، اندازٔە t مشاهده شده (١/٧٠) از t بحراني در سطح ٠/٠٥ (١/٦٥) بزرگ تر است ؛ بنابراين ، با ٩٥ درصد اطمينان نتيجه گرفته ميشود که فرضيۀ اصلي مورد تأييد قرار گرفته و ميتوان گفت انتظارات مثبت معلم بر يادگيري درس فيزيک دانش آموزان مؤثر است .