خلاصة:
اگر چه در دنیای کنونی صنعت گردشگری اصلی ترین و پاک ترین صنعت از حیث ایجاد درامد تلقی می شود اما واقعیات موجود نشان دهنده ی آن است که کشورهای جهان نتوانسته اند متناسب با جاذبه های گردشگری خویش درآمد کسب کنند. به عبارتی بین توزیع جاذبه های گردشگری در کشورهای جهان و میزان درآمد آن همبستگی معنی داری مشاهده نمی شود. در این میان و برای مثال اگر چه جاذبه های گردشگری کشور ایران را در رتبه بندی دهمین کشور جهان قرار می دهد اما ایران از حیث درآمد گردشگری در جایگاه کم درآمدترین کشورهای جهان جای گرفته است. این در حالی است که بر اساس چشم انداز تدوینی ، دستیابی به جایگاه نخست اقتصادی در منطقه، تصویر ارائه شده برای ایران در افق 1404 است و از این رو این سوال که سطح توسعه ی بخش گردشگری ایران با توجه به شاخص های اقتصادی این بخش در مقایسه با سایر کشورهای منطقه سند چشم انداز چه جایگاهی است؟ سوالی است که پاسخ به آن هدف اصلی این مقاله را تشکیل داده است. برای محاسبه ی این جایگاه در مجموع از پنج شاخص مشارکت کل صنعت گردشگری در اشتغال ایجاد شده، مخارج مسافرت و گردشگری داخلی، مخارج ویژه ی دولت، مخارج مسافرت و گردشگری تجاری و در نهایت شاخص سرمایه گذاری در بخش گردشگری و برای تلفیق شاخص های مذکور از روش تاپسیس استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان دهنده ی آن است که رتبه ی ایران از جایگاه پنجم در سال 2000 به رتبه ی سیزدهم در سال 2005 تنزل یافته است. کشور ایران اگر چه توانسته است رتبه ی خود را در سال 2010 دو پله ارتقا بخشیده و به جایگاه یازدهم دست یابد اما از حیث میزان سطح توسعه یافتگی تا دستیابی به رتبه ی نخست منطقه در این بخش پیمودن مسیری بس طولانی را در فرصتی اندک در پیش رو دارد.
Although tourism in today’s world is one of the prominent industries in respect to income generation، the facts reveal that countries fail to earn from it in proportion to their tourism attractions. In other words، there seems no meaningful correlation between dispersion of attractions in the countries and their income from tourism. As an example، although tourism attractions place Iran on the top-10 list، the country is situated among the least-earning in respect of tourism income. However، according to the planned vision، attaining the top economic position in the region is depicted for Iran in 2025. Now a question is to be answered that considering economic criteria، what is the country’s level of tourism development compared to its neighbors. We attempt to answer this question in the current study. To measure this، five indicators are used، including total contribution to employment، inbound tourism expenditure، government-specific expenditure، capital investment، and business travel and tourism expenditure. TOPSIS is used to integrate the aforesaid indicators. Results manifest that in the year 2000، Iran ranked 5 th in the region، while it fell to 13th place in 2005. Although it moved two levels up in ranking in 2010 to reach the 11 th، there is still a long way to achieve the first position in the region in such a short time (until 2025).
ملخص الجهاز:
"این در حالی است که براساس چشم‌انداز تدوینی،دستیابی به جایگاه نخست اقتصادی در منطقه،تصویر ارائه شده برای ایران در افق 1404 است و ازاین‌رو این سؤال که سطح توسعه‌ی بخش گردشگری ایران با توجه به شاخص‌های اقتصادی این بخش در مقایسه با سایر کشورهای منطقه سند چشم‌انداز چه جایگاهی است؟سؤالی است که پاسخ به آن هدف اصلی این مقاله را تشکیل داده است.
در مجموع اگرچه مقالات فوق اهمیت صنعت گردشگری و توسعه‌ی آن را مورد تأکید قرار داده‌اند،اما نکته‌ی قابل تأمل آن است که این مقالات تنها به صورت توصیفی به بیان این مسئله پرداخته‌اند و کمتر به تجزیه‌ی و تحلیل عملکرد صنعت جهانگردی در کشور و تبیین جایگاه این صنعت در میان کشورهای منطقه‌ی سند چشم‌انداز که در نظر است در افق 1404 به جایگاه برتر در میان آنان دست یازد،پرداخته‌اند.
در مجموع،شاخص‌های پنج‌گانه مورد نظر برای تعیین سطح توسعه‌یافتگی جهانگردی در این تحقیق عبارت‌اند از: 1-مشارکت کل صنعت گردشگری در اشتغال ایجاد شده 2-مخارج مسافرت و گردشگری داخلی 3-مخارج ویژه‌ی دولت 4-مخارج مسافرت و گردشگری تجاری 5-سرمایه‌گذاری در بخش جهانگردی سطح توسعه‌یافتگی گردشگری در ایران و کشورهای منطقه‌ی سند چشم‌انداز با معرفی شاخص‌های ارائه شده در دو گزارش معتبر جهانی Travel and Tourism World Development Indicators,Economic Impact 2011 و سپس حذف شاخص‌هایی که دارای همبستگی بالایی بوده‌اند،پنج شاخص مشارکت کل صنعت توریسم در اشتغال ایجاد شده،مخارج مسافرت و توریسم داخلی،مخارج ویژه‌ی دولت،مخارج مسافرت و توریسم تجاری و سرمایه‌گذاری از یازده شاخص به مثابه شاخص‌های مورد نظر برای تعیین سطح توسعه‌یافتگی جهانگردی انتخاب شد."
(
, 
, 
)
