Abstract:
هد پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش شناختی ارتقـاء امیـد برکـاهش خودنـاتوان سـازی تحصیلی دانش آموزان راهنمایی پسر مدارس شبانه روزی بود که درسـال تحـصیلی ٩١-٩٠ در شهرسـتان بوکان ، مشغول به تحصیل بودند. بدین منظور ٣٢ نفر انتخاب و به عنوان نمونـه منظـور گردیدنـد. روش تحقیق دراین مطالعه ، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون -پس آزمون با گروه کنترل بود و از مقیاس خودناتوان سازی به عنوان ابزار پژوهش استفاده گردید. روش مداخله ، براساس الگویی بـود کـه لـوپز و اسنایدر درسال (٢٠٠٣) ارائه نمودند. این برنامه طی ٨ جلسۀ ٩٠ دقیقه ای و در مدت ٨ هفتـۀ متـوالی بـه دانش آموزان ارائه گردید. بدین منظور نمونۀ تحقیق به صورت تصادفی در ٢ گروه ١٦ نفری (یک گـروه آزمایشی و یک گرو گواه ) گمارده شدند. گروه آزمایشی ، تحت آموزش شناختی ارتقاء امید قرار گرفت ، درحالی که گرو گواه در معرض هیچ مداخله ای قرارنگرفتند. داده های به دست آمده بـا اسـتفاده از آمـار توصیفی (میانگین ، انحراف معیار) و آمار استنباطی (آزمون کوواریانس ) بوسـیلۀ نـرم افـزار spss مـورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس و در سطح 0.05>p برای گـروه وابـسته به منظور تعیین اثر بخشی آموزش شناختی ارتقاء امید، نشان داد که این کاربندی توانسته است بـه عنـوان مداخله ای مؤثر موجب بهبود وضعیت انگیزشی دانش آموزان شد و درضمن کاهش خودنـاتوان سـازی تحصیلی ، سطح امید آنان را نیز بهبود بخـشد. بـا توجـه بـه یافتـۀ حاضـر، پیـشنهاد مـی شـود برنامـۀ آموزش شناختی ارتقاء امید، به عنوان بخشی از برنامه های آموزش ضمن خدمت مشاورین مـدارس قـرار گیرد.
The purpose of this study was to determine the effect of cognitive hope enhancing training on the status of academic self-handicapping in pupils studying at a boarding-school in Boukan city during the academic year of 2011-2012. For this، 32 pupils were randomly selected as the sample group. This has been a half-experimental research with a pre-test، post-test plan and a control group. Questionnaire based on General self-handicapping Scale were used as research tool. The intervention method was based on the model proposed by Lopez& Snyder (2003). The program was presented to pupils during 8 sessions (each 90 min) and 1 session per week. The sample group was randomly divided into two 16-person groups، (an experimental group and a control group). The experimental group was taken under cognitive hope enhancing training، while the control group was not. Data analysis with descriptive statistics (Mean، Standard Deviation) and inferential statistics (Covariance Test) was performed using SPSS software. The results of Analysis of Covariance Test(p<0.05) for the dependent group، to determinate the effect of cognitive hope enhancing training، showed that applying this program as an effective intervention، has improved the motivation level of pupils، reduced their academic self-handicapping، and increased their level of hope. According to the results of this study، It is suggested that cognitive hope enhancing training program be as a part of In service training for schools counselors.
Machine summary:
(2000 با اذعان به این که داشتن امید سطح بالا با شاخص های آسیب شناسی روانی همبستگی منفـی دارد و نقش مهمی را در تعدیل رویدادهای تنش زای زندگی بازی می کنـد (اسـنایدر ، ٢٠٠٠) و باتوجه به این که اثر بخشی این شیوة آموزشی بر سلامت جسمانی و روانی درتحقیقات متعددی ازجمله بر عملکرد تحصیلی بالاتر دانش آموزان (سیاروشی ، هیون و دیـویس ، ٢٠٠٧)، افـزایش بهزیستی و سلامت روانی و رفتارهای سازگارانه (رند، مارتین و شـای ، ٢٠١١)، مثبـت اندیـشی (استفن و اسمیت ،٢٠١٣)، نشانگان افسردگی پایین تر(برنـدس و همکـاران ، ٢٠١٠) و متغیرهـای بسیار دیگری تأیید شده است ؛ در این مطالعه اثر بخشی آموزش شناختی ارتقاء امید بر نمونـه ای از دانش آموزان راهنمایی دارای نمرات بالا در مقیاس خودناتوان سازی 1 تحـصیلی ، کـه یکـی از آسیب های روانی مهم در میان دانش آموزان و تأثیرگذار بر عملکرد تحصیلی آنـان اسـت ، مـورد بررسی قرار گرفته است .
برای این منظور، نخست با استفاده از پرسشنامۀ خودناتوان سازی ، نمرة خودناتوان سازی تحصیلی کلیۀ دانش آموزان تعیین گردید، سپس ٣٢ نفر براساس بالاترین نمره های اکتسابی از پرسشنامۀ خودناتوان سازی ، انتخاب شدند و به طریق واگذاری تصادفی ، در گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند که گروه آزمایشی طی ٨ جلسۀ ٩٠ دقیقه ای به مدت دوماه (هرهفته یک جلسه ) تحت آموزش شناختی ارتقاء امید قرار گرفت ، تا تأثیر آن بر کاهش خودناتوان سازی تحصیلی مورد بررسی قرار گیرد؛ درحالی که گروه گواه هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد.
با توجه به این که مفروضه های تحلیل کوواریانس برقرار بود، از این روش برای تحلیل نتایج به دست آمده ، استفاده شده است جدول شمارة ٤: نتایج تحلیل کوواریانس مربوط به تأثیرآموزش شناختی ارتقاء امید بر کاهش خودناتوان سازی تحصیلی شاخص مجموع میانگین سطح مجذورات درجه مجذورات F معناداری مجذور اتا توان منابع آزادی مقدارثابت ٨.