Abstract:
ه هدف پژوهش حاضر تبیین و اعتباریابی فرصتهای یادگیری برنامه درسی خردگرایانهدر متون اسلامی است. روش تحقیق روش ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی است. شرکتکنندگان پژوهش در بخش مصاحبه 11 نفر از اساتید متخصص برنامه درسی بودند که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. نمونه در بخش کمی نیز شامل 352 نفر از معلمان ابتدایی شهرستان شیراز بودند که به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب گردیدند. در بخش کیفی اطلاعات با تحلیل مضمون منابع قرآن و حدیث و مصاحبه با متخصصان کلیدی (افراد کانونی) مورد بررسی قرار گرفت و 45 کد مفهومی استخراج گردید. در بخش کمی با استفاده از روش توصیفی پیمایشی و بر اساس یافتههای بخش کمی پرسشنامهای حاوی 56 عبارت با داشتن روایی صوری و پایایی مناسب (ضریب آلفا 84/ 0) تدوین شد. دادههای کمی تحقیق با استفاده از روش تحلیل عامل تاییدی مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان میداد الگوی اندازهگیری متغیر نهفته برازش قابل قبولی با دادهها دارد. همچنین با توجه به یافتههای تحلیل عاملی تاییدی 5 ملاک (برخورد حسی و تقویت حواس مخصوصا دو حس بینایی و شنوایی دانشآموز، تفکر در طبیعت و کشف نظم موجود در آن، پرسشگری و پژوهش، مطالبه و ارائه برهان، مطالعه و افزایش دانش علمی) و 26 نشانگر بهعنوان فرصتهای یادگیری برنامه درسی خردگرایانه تدوین شد.
Machine summary:
همچنین با توجه به یافتههای تحلیل عاملی تأییدی 5 ملاک (برخورد حسی و تقویت حواس مخصوصا دو حس بینایی و شنوایی دانشآموز، تفکر در طبیعت و کشف نظم موجود در آن، پرسشگری و پژوهش، مطالبه و ارائه برهان، مطالعه و افزایش دانش علمی) و 26 نشانگر بهعنوان فرصتهای یادگیری برنامه درسی خردگرایانه تدوین شد.
ابتدا در مرحله کیفی چارچوب اولیه فرصتهای یاددهی- یادگیری برنامه درسی خردگرایانه بر اساس متون اسلامی (قرآن و حدیث)، به روش تحلیل مضمون و همچنین مصاحبه مشخص گردید و در مرحله بعد این چهارچوب از طریق گردآوری دادههای کمی به روش توصیفی _پیمایشی آزمون شد و در نهایت نیز تفسیر کلی از نتایج کمی و کیفی به عمل آمد (کرسول و پلانوپلارک، 2007).
بنابراین از آنجا که در پژوهشهای آمیخته اکتشافی تأکید بر بخش کیفی است در این پژوهش نیز ابتدا در بخش کیفی فرصتهای یادگیری رشد دهنده عقل بر اساس متون اسلامی مشخصشده و در بخش کمی بررسی و اعتباریابی شد.
مضامین استخراجشده از مصاحبهها در زمینه فرصتهای یاددهی- یادگیری برنامه درسی خردگرایانه مضمون فراوانی مشاهده و گوش دادن دقیق به اتفاقات و پدیدهها 3 تفکر 5 گسترش دامنه مطالعات 5 بحث و گفتگوی عمیق 4 طرح سؤال و پرسشگری 7 جستجوگری، کاوشگری، غوطهور شدن در مسائل علمی 4 ارائه برهان و استدلال 5 ارزیابی اندیشهها 4 و مقولههای استخراجشده از مرحله کیفی (مصاحبه و تحلیل مضمون) در زمینهی فرصتهای یادگیری برنامه درسی برای رشد عقل پرسشنامهای شامل 53 عبارت طراحی گردید که در اختیار معلمان دوره ابتدایی شهرستان شیراز قرار گرفت.